Όταν η Ελλάδα ξανακλήθηκε να ψηφίσει για το μέλλον των επόμενων γενιών…
Η δολοφονία Καποδίστρια (εδώ στον πίνακας του Διονυσίου Τσόκου) ήταν κι αυτή συνέπεια των πρώτων εκλογών που έγιναν ποτέ στην Ελλάδα.
Θυμόμαστε 3 κρίσιμες εκλογές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, και παίρνουμε κρίσιμες συμβουλές για το τι πρέπει ή δεν πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που… η ιστορία επαναληφθεί!
Οι εκλογές της 6ης Μαΐου δεν θα μας δώσουν απλά την επόμενη κυβέρνηση (αν δώσουν κι αυτό…). Με τα αποτελέσματά τους στην ουσία θα αποφασίσουμε για το αύριο της χώρας. Για το αν τελικά προτιμούμε ένα κουραστικό ευρωπαϊκό μέλλον ή ένα (ακόμη πιο δύσβατο, λένε πολλοί, ελεύθερο και δυναμικό, λένε άλλοι) αυτοαναφορικό ελληνικό γίγνεσθαι. Η ιστορία επαναλαμβάνεται, διατείνονται οι ειδικοί, αλλά πολλοί φροντίζουν να συμπληρώνουν ένα «σαν φάρσα». Η αλήθεια είναι ότι, ρίχνοντας μια ματιά στις πιο κρίσιμες στιγμές της ελληνικής ιστορίας και στο πώς τις διαχειριστήκαμε ως λαός μέσω του εκλογικού μας δικαιώματος, δύσκολα θα βγάλουμε συμπεράσματα για την ωριμότητα ή την ανωριμότητά μας και το πώς θα κινηθούμε τώρα. Ίσως γιατί οι συνθήκες ήταν πολύ διαφορετικές τότε. Όπως και να έχει όμως, αξίζει μια ιστορική διαδρομή σ’ εκείνες τις εποχές, αφού πάντα κάτι έχει να μάθει κανείς από το παρελθόν.
1829 – Οι πρώτες εκλογές
- Η χώρα: Ενθουσιώδης και φιλόδοξη, με ισχυρούς συμμάχους, οραματίζεται το αύριό της να έχει κάτι από την αίγλη του αρχαίου παρελθόντος. Έχει για κέντρα της τα ορεινά χωριά και μια αυστηρά αγροτική και αλιευτική οικονομία, χωρίς να λείπουν και οι δραστήριοι έμποροι που ταξιδεύουν στο εξωτερικό.
- Το στοίχημα: Να δημιουργηθεί ένα πραγματικό κράτος που να εξαλείψει κατ’ αρχάς την πειρατεία, να δημιουργήσει θεσμούς και στρατό και στη συνέχεια να οργανώσει την οικονομία του τόπου.
- Οι πρωταγωνιστές: Ο διορισμένος από τις μεγάλες δυνάμεις Κόμης Ιωάννης Καποδίστριας και οι οικογένειες των προυχόντων, των μεγαλοκτηματιών της εποχής, όπως οι Κουντουριώτηδες, οι Μαυροκορδάτοι και οι Μαυρομιχαλαίοι.
- Ο νικητής: Ο (εικονιζόμενος) Ιωάννης Καποδίστριας, του οποίου το ως τότε έργο επικύρωσαν και τον οποίον εμπιστεύθηκαν να το συνεχίσει οι 236 πληρεξούσιοι που προέκυψαν από τις εκλογές και συσκέφθηκαν στην Εθνοσυνέλευση του Άργους.
- Ο χαμένος: Ο Ιωάννης Καποδίστριας που θα δολοφονηθεί 2 χρόνια αργότερα από τον Κωνσταντίνο και τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη (αδελφό και γιο του Πετρόμπεη), τους οποίους στήριζαν μυστικά οι Άγγλοι και οι Γάλλοι, που έβλεπαν τη Ρωσία να κερδίζει όλο και μεγαλύτερο κομμάτι επιρροής στη νεοσύστατη χώρα, λόγω της πολύ καλής της σχέσης με τον κυβερνήτη της.
- Ο λαός: Έχοντας στην ουσία ελάχιστες επιλογές, διάλεξε αυτήν με την οποία ήταν πιο οικείος, συνειδητοποιώντας ότι απλά παίζει το παιχνίδι των ξένων δυνάμεων, αλλά και ότι δεν μπορεί να ελπίζει πως θα ξεμπερδέψει απ’ αυτές τόσο γρήγορα.
1844 – Το τέλος της απόλυτης μοναρχίας
- Η χώρα: Από το ’32 βασιλευόμενη από τον ανήλικο Όθωνα, με ένα απολυταρχικό καθεστώς, βρίσκεται σε μια έκρυθμη κατάσταση, αφού είναι πια σαφές ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις κινούν τα νήματα στο εσωτερικό της Ελλάδας με βάση τα συμφέροντά τους. Την 3η Σεπτεμβρίου του 1843 ξεσπάει η επανάσταση του λαού που ζητάει επιτέλους Σύνταγμα.
- Το στοίχημα: Να δημιουργηθεί μια κυβέρνηση που θα συντάξει Σύνταγμα και θα δώσει επιτέλους δικαιώματα στο λαό, δρώντας ως διαμεσολαβητής μεταξύ των πολιτών και του Στέμματος.
- Οι πρωταγωνιστές: Οι «Ναπαίοι», οι «Μαρλαίοι» και οι «Μοσχομαγκίτες», όπως τους αποκαλούσαν στην αργκό της εποχής, ήτοι το Ρωσικό Κόμμα του Ανδρέα Μεταξά, το Αγγλικό του Αλέξανδτου Μαυροκορδάτου και το Γαλλικό του Ιωάννη Κωλέττη.
- Ο νικητής: Ο (εικονιζόμενος) Ιωάννης Κωλέττης, παρ’ ότι ήλθε τρίτος ανάμεσα στους τρεις σε ψήφους!
- Ο χαμένος: Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, αφού ο Κωλέττης ήλθε σε συμφωνία με το Μεταξά για να δημιουργήσει κυβέρνηση.
- Ο λαός: Επιτέλους βλέπει να συστήνεται Βουλή, η πρώτη εκλεγμένη Βουλή των Ελλήνων και πανηγυρίζει για την πρώτη του μεγάλη κατάκτηση μετά την ελευθερία του, με την επανάσταση 1821. Συνεχίζει όμως να αγωνιά για το πότε η χώρα θα ξεφύγει από τη σφαίρας επιρροής των τριών Μεγάλων Δυνάμεων.
1881 – Τρικούπης ή Δηληγιάννης;
- Η χώρα: Σχεδόν διπλάσια από το κράτος του 1829, με τα Ιόνια Νησιά, τη Θεσσαλία και ένα τμήμα της Ηπείρου να έχουν προστεθεί στην Πελοπόννησο, τη Στερεά και τις Κυκλάδες, αποκτά σιγά σιγά τα πρώτα της αστικά κέντρα και σημαντικές υποδομές, όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο και την Διώρυγα της Κορίνθου. Όλα αυτά οφείλονται κατά ένα μεγάλο βαθμό στον Χαρίλαο Τρικούπη.
- Το στοίχημα: Να συνεχισθεί η δυναμική της νέας χώρας και να εδραιωθεί ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη ως ένας ίσος εταίρος.
- Οι πρωταγωνιστές: Ο εκσυγχρονιστής Τρικούπης και ο συντηρητικός Θεόδωρος Δηλιγιάννης.
- Ο νικητής: Ο (εικονιζόμενος) Χαρίλαος Τρικούπης σ’ εκείνη την πρώτη τους αναμέτρηση.
- Ο χαμένος: Ο Δηλιγιάννης, που όμως θα κερδίσει ουκ ολίγες αναμετρήσεις στη συνέχεια.
- Ο λαός: Διχασμένος ανάμεσα στους δύο βασικούς διεκδικητές της ηγεσίας, θα ζήσει μια δεκαπενταετία ακραίας πόλωσης, αδυνατώντας να συνειδητοποιήσει ποια από τις δύο πολιτικές ήταν η καλύτερη για τα συμφέροντά του. Στις 10 Δεκεμβρίου του 1893 θα ακούσει από τα χείλη του Τρικούπη το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Η χρεοκοπία, πάντως, οφειλόταν σε μεγαλύτερο βαθμό στις επιλογές Δηλιγιάννη που ήταν άκρως καταστροφικές για την εύθραυστη ελληνική οικονομία, παρά σ’ εκείνες του Τρικούπη.
- Πηγή olympia, mensguide.gr
