Έντονα εξωστρεφής και με τεράστιες δυνατότητες η μεταλλουργική και εξορυκτική βιομηχανία της χώρας μπορεί να παίξει ρόλο στην προσπάθεια ανάκαμψης και ανάταξης της ελληνικής οικονομίας.Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, τα μέταλλα και ο ορυκτός πλούτος με την κατάλληλη αξιοποίηση μπορούν να αποτελέσουν μια νέα πηγή εσόδων και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο για τον τόπο.
Η μεταλλουργική και εξορυκτική βιομηχανία αποτελεί σήμερα έναν από τους δυναμικότερους και πιο εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής οικονομίας, συμμετέχοντας με περίπου 5% στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ΑΕΠ) και απασχολεί άμεσα και έμμεσα 80.000 εργαζόμενους.
Σημαντική παρουσία και ξεχωριστή θέση έχουν και οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου, οι οποίες πρωτοπορούν και ξεχωρίζουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Βιοχάλκο»
Παγκόσμια δύναμη στη μεταλλουργία
Η αποφασιστικότητα και το επιχειρηματικό δαιμόνιο του Μιχάλη Στασινόπουλου δημιούργησαν τον όμιλο Βιοχάλκο, το μεγαλύτερο μεταλλουργικό όμιλο της χώρας, με σημαντική παρουσία στο εξωτερικό. Ιδρύθηκε το 1937 και το πρώτο εργοστάσιο παρήγαγε σωλήνες, οικιακά σκεύη και υδραυλικά είδη. Όταν άρχισε ο ελληνο-ιταλικός πόλεμος, το χαλυβουργείο μετατράπηκε σε πολεμική βιομηχανία, αφού έπαιρνε τα παλιά φυσίγγια και τα έκανε πάλι σφαίρες. Αυτή η δυνατότητα δεν υπήρχε μέχρι τότε στην Ελλάδα και έτσι η λειτουργία του εργοστασίου συνέβαλε στη μάχη που έδωσε η χώρα. Για να προλάβει την παραγωγή σε πολεμικό υλικό το εργοστάσιο λειτουργούσε όλο το εικοσιτετράωρο με τέσσερις βάρδιες, ακόμη και τις Κυριακές.
Την περίοδο της Κατοχής το εργοστάσιο έκλεισε και λειτούργησε πάλι το 1946 και το 1947 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Σήμερα, ο όμιλος διαθέτει περίπου 80 εταιρείες κάτω από την «ομπρέλα» του, έξι από τις οποίες (Ελβάλ, Χαλκόρ, Σιδενόρ, Ελληνικά Καλώδια, ΕΤΕΜ και Σωληνουργεία Κορίνθου) εισηγμένες στο χρηματιστήριο ενώ απασχολεί πάνω από 8.000 εργαζόμενους. Έχει έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό (εξάγει σε περισσότερες από 60 χώρες με αποτέλεσμα ο κύκλος εργασιών που πραγματοποιείται στο εξωτερικό να υπερβαίνει τον πραγματοποιούμενο εντός Ελλάδας. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών για την οικονομική χρήση 2011 ανήλθε σε 3,53 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 19,5% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2010 ενώ τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) έφθασαν στα 176,6 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας άνοδο 11,34% σε σχέση με το 2010.
«S&B Βιομηχανικά Ορυκτά»
Έμφαση στην εξωστρέφεια
Έντονα εξωστρεφής και με τεράστιες δυνατότητες η μεταλλουργική και εξορυκτική βιομηχανία της χώρας μπορεί να παίξει ρόλο στην προσπάθεια ανάκαμψης και ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Μέχρι και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα το πλούσιο σε μεταλλεύματα υπέδαφος της χώρας παρέμενε ανεκμετάλλευτο, καθώς οι μεταλλευτικές επιχειρήσεις ασχολούνταν περισσότερο με την εξόρυξη και τη διάθεση φυσικών μεταλλευμάτων, παρά με την επεξεργασία και τον εμπλουτισμό τους. Έτσι, οι πρώτες ύλες έφευγαν στο εξωτερικό ακατέργαστες, όπου μετατρέπονταν σε προϊόντα, τα οποία αγόραζε στη συνέχεια η Ελλάδα σε ακριβές τιμές. Την κατάσταση αυτή θέλησαν να αλλάξουν οι Ευριπίδης Μαυρομμάτης, Ηλίας Ηλιόπουλος, Γεώργιος Ηλιόπουλος και Αθανάσιος Ηλιόπουλος, ιδρύοντας το 1934 την «Αργυρομεταλλευμάτων Βαρυτίνης» (Α;B) στη Μήλο και την «ΑΕΜ Βωξίται Παρνασσού» στη Φωκίδα, πρόγονο της S&B Βιομηχανικά Ορυκτά.
Σήμερα, η S&B Βιομηχανικά Ορυκτά μέσα από μια σειρά στρατηγικών κινήσεων κατέχει ηγετική θέση στους κλάδους που δραστηριοποιείται (μπεντονίτη, περλίτη, βωξίτη, και συλλιπασμάτων χύτευσης) και έχει σημαντική παρουσία στο εξωτερικό. Διαθέτει 46 εργοστάσια και μονάδες επεξεργασίας, 26 ορυχεία και 26 κέντρα διανομής σε είκοσι χώρες, πραγματοποιεί πωλήσεις σε 75 χώρες και στις πέντε ηπείρους και απασχολεί περίπου 2.000 εργαζόμενους. Για το 2011, οι συνολικές πωλήσεις του ομίλου σημείωσαν άνοδο 8,5% σε σχέση με το 2010 και ανήλθαν σε 455,7 εκατ. ευρώ ενώ τα καθαρά κέρδη σημείωσαν άνοδο 57% και διαμορφώθηκαν σε 20,6 εκατ. ευρώ.
«Αλουμύλ»
Αυξάνει πωλήσεις κόντρα στην κρίση
Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά βιομηχανικά συγκροτήματα -βάσει παραγωγικής δυναμικότητας- στην Ευρώπη για ολοκληρωμένα συστήματα αλουμινίου. Έχει αναδειχθεί σε συνδεδεμένο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αλουμινίου σαν αναγνώριση της σημαντικής της προσφοράς στον κλάδο σχεδιασμού, παραγωγής και διάθεσης αρχιτεκτονικών συστημάτων αλουμινίου, καθώς επίσης και διατομών βιομηχανικής χρήσης. Ο όμιλος «Αλουμύλ» διαθέτει 29 θυγατρικές εταιρείες, εκ των οποίων οι 21 βρίσκονται στο εξωτερικό (Ευρώπη, Βαλκάνια, Μ. Ανατολή) ενώ οι παραγωγικές της εγκαταστάσεις απλώνονται στο Κιλκίς, Σέρρες, Κομοτηνή, Ξάνθη, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Βοσνία και Αλβανία. Το 2011, παρά την κάμψη στην εγχώρια αγορά πέτυχε να αυξήσει τις πωλήσεις και να βελτιώσει την κερδοφορία της. Όραμα της διοίκησής της είναι η Αλουμύλ να είναι ο κορυφαίος, πρωτοπόρος, καινοτόμος και διαπολιτισμικού χαρακτήρα όμιλος στο χώρο της, με κέντρο τον άνθρωπο και σεβασμό στο περιβάλλον.
«Τιτάν»
Η πρώτη τσιμεντοβιομηχανία της χώρας
Με περισσότερο από έναν αιώνα λειτουργίας και ακριβώς 100 χρόνια παρουσίας στο ταμπλό του Χρηματιστηρίου Αθηνών η τσιμεντοβιομηχανία «Τιτάν», διαθέτει παραγωγική και εμπορική παρουσία σε 13 χώρες και απασχολεί περίπου 5.800 άτομα.
Είναι οργανωμένος σε τέσσερις γεωγραφικούς τομείς: Ελλάδα και δυτική Ευρώπη, ΗΠΑ, νοτιοανατολική Ευρώπη και ανατολική Μεσόγειο. Το 2011 πούλησε 15,3 εκατομμύρια τόνους τσιμέντου και υλικών με παρεμφερείς ιδιότητες, 3,7 εκατομμύρια κυβικών μέτρων ετοίμου σκυροδέματος, 10,9 εκατομμύρια τόνους αδρανών υλικών και διάφορα ακόμη οικοδομικά υλικά όπως τσιμεντόλιθους, έτοιμα κονιάματα κ.λπ.
Τα κοιτάσματα στο ελληνικό υπέδαφος
Πάνω από 28 δισ. ευρώ τα αποθέματα
Από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης είναι η Ελλάδα, τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποσότητα. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΙΓΜΕ) τα συνολικά μεταλλευτικά αποθέματα στο υπέδαφος της Ελλάδας υπερβαίνουν τα 28 δισ. ευρώ, χωρίς ασφαλώς να συμπεριλαμβάνονται και τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Μάλιστα, όσον αφορά στο χρυσό, μελέτες δείχνουν ότι οι εκτιμώμενες ποσότητες ανέρχονται σε 8,5 εκατομμύρια ουγκιές και οι αντίστοιχες αργύρου σε 65 εκατομμύρια ουγκιές.
Υπολογίζεται πως μόνο η εκμετάλλευση των βεβαιωμένων αποθεμάτων χρυσού-αργύρου της βόρειας Ελλάδας μπορεί να καταστήσει τη χώρας μας, μια από τις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής πολύτιμων μετάλλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, οι δυνατότητες και οι προοπτικές του κλάδου μπορούν πλέον να αξιοποιηθούν καλύτερα, μετά και τη διακομματική στήριξη στην εθνική πολιτική για την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών που εξήγγειλε πρόσφατα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Οι συνθήκες πάντως παραμένουν ευνοϊκές καθώς η ζήτηση για ορυκτές πρώτες ύλες θα συνεχίσει να κινείται ανοδικά τα επόμενα χρόνια κυρίως λόγω της αύξησης του επιπέδου της κατανάλωσης στις ταχύτατα αναπτυσσόμενες οικονομίες της Κίνας, της Ινδίας, της νοτιοανατολικής Ασίας της Λατινικής Αμερικής και της Ρωσίας. Σήμερα, ο εξορυκτικός κλάδος κατέχει ξεχωριστή θέση στην ελληνική οικονομία, ενώ οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν κατέχουν ηγετική θέση σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο σε προϊόντα όπως ο βωξίτης, η αλουμίνα, το αλουμίνιο, το νικέλιο, η καυστική μαγνησία, ο μπεντονίτης, ο περλίτης, η ελαφρόπετρα και τα μάρμαρα.
«Ώθηση» στις εξαγωγές από τα μέταλλα
Τη συμβολή της μεταλλευτικής βιομηχανίας στην εξαγωγική δραστηριότητα της χώρας αλλά και τις προοπτικές που υπάρχουν, επισημαίνει» η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων. Η κ. Χριστίνα Σακελλαρίδη μιλώντας στην «ΗτΣ» αναφέρει πως ενώ «συχνά έχει τεθεί σε αμφιβολία η ικανότητα της Ελλάδας να παράγει και αφοριστικά πολλοί απεμπολούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χώρας, ωστόσο σε αέρα, γη, υπέδαφος και θάλασσα η Ελλάδα παράγει προϊόντα υψηλής ποιότητας, προϊόντα με καινοτομίες και υψηλή εξειδίκευση. Η χώρα μας βρίσκεται στις 3 κορυφαίες θέσεις παγκοσμίως στην παραγωγή αργιλίου-αλουμινίου και σμεκτιτών. Είναι πρώτη στην Ε.Ε. σε παραγωγή βωξίτη, που πέραν της παραγωγής ενέργειας χρησιμοποιείται σε δεκάδες βιομηχανικά προϊόντα, ενώ διαθέτει και μοναδικά κοιτάσματα νικελίου και μαγνησίτη». Τα παραπάνω προϊόντα, όπως σημειώνει η κ. Σακελλαρίδη έχουν προστιθέμενη αξία γνώσης, τεχνογνωσίας, εξειδίκευσης, στους κλάδους των δομικών υλικών, του μηχανολογικού εξοπλισμού, της ενέργειας.
Του Γιώργου Μανέττα
gmanettas@pegasus.gr
Ο Λόγιος Ερμής
