 |
| Σκηνές προσφύγων στην Ανατολική Θράκη, μετά την Συνθήκη των Μουδανιῶν |
 |
| Ernest Miller Hemingway (1899-1961) |
Μέσω των ανταποκρίσεών του, γνώρισε στο ευρύ κοινό της εποχής, την Μικρασιατική Καταστροφή.
Ήταν παρών στην ανταλλαγή των πληθυσμών στην Θράκη, που ακολούθησε τη συνθήκη των Μουδανιών το 1922.
Ήταν παρών στην ανταλλαγή των πληθυσμών στην Θράκη, που ακολούθησε τη συνθήκη των Μουδανιών το 1922.
Μέσα από το λογοτεχνικό του ταλέντο, ο συγγραφέας δίνει συγκλονιστικές περιγραφές μίας περιόδου που έχει σημαδέψει την ψυχή των Ελλήνων.
«Ο άντρας σκεπάζει με μία κουβέρτα την ετοιμόγεννη γυναίκα του πάνω στον αραμπά για να την προφυλάξη από τη βροχή. Εκείνη είναι το μόνο πρόσωπο που βγάζει κάποιους ήχους [από τους πόνους της γέννας].
Η μικρή κόρη τους, την κοιτάζει με τρόμο και βάζει τα κλάματα.
Και η πομπή προχωρά…
Δεν ξέρω πόσο χρόνο θα πάρη αυτό το γράμμα να φτάση στο Τορόντο, αλλά όταν εσείς οι αναγνώστες της Σταρ το διαβάσετε, να είστε σίγουροι ότι η ίδια τρομακτική, βάναυση πορεία ενός λαού που ξεριζώθηκε από τον τόπο του, θα συνεχίζη να τρεκλίζη,
στον ατέλειωτο λασπωμένο δρόμο προς τη Μακεδονία».
(Toronto Star, 20 Οκτωβρίου 1922)
Η μικρή κόρη τους, την κοιτάζει με τρόμο και βάζει τα κλάματα.
Και η πομπή προχωρά…
Δεν ξέρω πόσο χρόνο θα πάρη αυτό το γράμμα να φτάση στο Τορόντο, αλλά όταν εσείς οι αναγνώστες της Σταρ το διαβάσετε, να είστε σίγουροι ότι η ίδια τρομακτική, βάναυση πορεία ενός λαού που ξεριζώθηκε από τον τόπο του, θα συνεχίζη να τρεκλίζη,
στον ατέλειωτο λασπωμένο δρόμο προς τη Μακεδονία».
(Toronto Star, 20 Οκτωβρίου 1922)
Τον Οκτώβρη του 1922, αν και άρρωστος από ελονοσία, ο Χέμινγουει παρακολουθεί την πορεία των Ελλήνων προσφύγων:
 |
| Τα φορτωμένα κάρα των προσφύγων, περνούν μέσα από την Αδριανούπολη. Αρχές Οκτωβρίου 1922 |
«Το κυρίως σώμα της πομπής, που διασχίζει τον ποταμό Έβρο στην Αδριανούπολη,
 |
φτάνει τα τριάντα χιλιόμετρα.
Τριάντα χιλιόμετρα με κάρα που τα σέρνουν βόδια, ταύροι και λασπωμένα βουβάλια,
με εξουθενωμένους, κατάκοπους άνδρες, γυναίκες και παιδιά να περπατούν στα τυφλά…».
Τα δημοσιογραφικά του άρθρα αναφέρονται κυρίως στη στρατιωτική εκκένωση της Κωνσταντινουπόλεως και της Ανατολικής Θράκης και στο αντίστοιχο χρονικό του ελληνικού ξεριζωμού.
Το αντικειμενικό ρεπορτάζ -η ψυχρή αποτύπωση ενός ιστορικού γεγονότος-
εξελίσσεται σταδιακά σε απόγνωση και κραυγή διαμαρτυρίας για τα δεινά των μετακινούμενων πληθυσμών.
Ο δημοσιογράφος, καταδεικνύει, μεταξύ άλλων, τα ολέθρια διπλωματικά και στρατιωτικά σφάλματα της ελληνικής κυβερνήσεως
Στις 3 Νοεμβρίου του 1922 από το Μουρατλί σημειώνει τον τραγικό επίλογο της προδοσίας:
«Καθώς γράφω, ο ελληνικός στρατός ξεκινάει την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Οι στρατιώτες παρελαύνουν σκυθρωπά… Εγκατέλειψαν τις καμουφλαρισμένες θέσεις των πολυβόλων, τις οχυρωμένες και γεμάτες συρματόπλεγμα κορυφογραμμές, εκεί όπου είχαν σχεδιάσει να δώσουν την τελική μάχη εναντίον των Τούρκων.
«Καθώς γράφω, ο ελληνικός στρατός ξεκινάει την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Οι στρατιώτες παρελαύνουν σκυθρωπά… Εγκατέλειψαν τις καμουφλαρισμένες θέσεις των πολυβόλων, τις οχυρωμένες και γεμάτες συρματόπλεγμα κορυφογραμμές, εκεί όπου είχαν σχεδιάσει να δώσουν την τελική μάχη εναντίον των Τούρκων.
Αυτό είναι το τέλος της σπουδαίας ελληνικής στρατιωτικής περιπέτειας.
Ακόμα και στην εκκένωση, οι Έλληνες φαίνονται καλοί στρατιώτες.
Έχουν έναν αέρα θαρραλέας επιμονής που θα σήμαινε δύσκολα ξεμπερδέματα για τον Τούρκο, αν ο στρατός του Κεμάλ έπρεπε να πολεμήση για τη Θράκη, αντί αυτή να του δοθή ως δώρο στα Μουδανιά.
Ο λοχαγός Ουίταλ του ινδικού ιππικού (…), μου είπε την εκ των έσω ιστορία της ίντριγκας που οδήγησε στην κατάρρευση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία:
Οι Έλληνες στρατιώτες ήταν πολεμιστές πρώτης κατηγορίας.
Οι Έλληνες στρατιώτες ήταν πολεμιστές πρώτης κατηγορίας.
Είχαν καλούς αξιωματικούς, οι οποίοι είχαν υπηρετήσει με τους Βρετανούς και τους Γάλλους στη Θεσσαλονίκη και υπερτερούσαν του κεμαλικού στρατού. Πιστεύω ότι θα καταλάμβαναν την Άγκυρα και θα έβαζαν τέλος στον πόλεμο, αν δεν είχαν προδοθεί…..».
«Όλη μέρα περνάω από δίπλα τους· είναι βρώμικοι, κουρασμένοι, αξύριστοι, ανεμοδαρμένοι στρατιώτες που βαδίζουν στην καφετιά, άγονη θρακική ύπαιθρο, χωρίς μπάντες, χωρίς οργανώσεις αρωγής· τίποτα, εκτός από ψείρες, βρώμικες κουβέρτες και κουνούπια τη νύχτα. Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας, της Τροίας.» (Toronto Star, 3 Νοεμβρίου 1922). Σε μία άλλη ανταπόκρισή του στη «Σταρ», γράφει ο Χέμινγουει:
«Βρίσκομαι σε ένα άνετο τρένο, αλλά με τη φρίκη της εκκένωσης της Θράκης, όλα μου φαίνονται απίστευτα.
Έστειλα τηλεγράφημα στη «Σταρ» από την Αδριανούπολη. Δεν χρειάζεται να το επαναλάβω.
Η εκκένωση συνεχίζει εκκένωση συνεχίζεται…. Ψιχάλιζε.
Στην άκρη του λασπόδρομου έβλεπα την ατέλειωτη πορεία της ανθρωπότητας να κινείται αργά στην Αδριανούπολη και μετά να χωρίζεται σ’ αυτούς που πήγαιναν στη Δυτική Θράκη και τη Μακεδονία.
Δε μπορούσα να βγάλω από το νού μου τους άμοιρους ανθρώπους που βρίσκονταν στην πομπή γιατί είχα δεί τρομερά πράγματα σε μία μόνο μέρα.».
(Toronto Star, 14 Νοέμβρη 1922)
Ο Χέμινγουει, ως πολεμικός ανταποκριτής, ξέρει ότι 1.250.000 Έλληνες διώχτηκαν από τα σπίτια τους με την ανταλλαγή των πληθυσμών:
«Ο,τι και να πη κανείς για το πρόβλημα των προσφύγων στην Ελλάδα, δεν πρόκειται να είναι υπερβολή».
Οι ανταποκρίσεις του νομπελίστα Έρνεστ Χέμινγουει το χρονικό διάστημα 1920 – 1922, έγιναν βιβλίο με τίτλο «Με υπογραφή Χέμινγουει» και υπότιτλο «1920 – 1922 Ιταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατική καταστροφή» (Εκδόσεις Καστανιώτη)
Είναι όμως το δραματικό φινάλε του, που κάνει πολύτιμο το βιβλίο για την ελληνική ιστορική μνήμη.
Μέσα από είκοσι άρθρα που ξεκινούν με την περιγραφή της Κωνσταντινουπόλεως, στον απόηχο των γεγονότων της Σμύρνης, αναφέρεται στην Πόλη που ουσιαστικά πολιορκείται από τα στρατεύματα του Κεμάλ.
Γράφει για τον τρόμο των κατοίκων, που οπλίζονται για να αντιμετωπίσουν την απειλή, αλλά και για τον εφησυχασμό τους, όταν εμφανίζεται ο βρετανικός στόλος. Γράφει για τα καραβάνια των προσφύγων και για την αποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Θράκη…
Ο Έρνεστ Χέμινγουει, στις 2 Ιουλίου 1961, έδωσε τέλος στη ζωή του, στο Ketchum του Αιντάχο των ΗΠΑ.
Περισσότερα:
http://national-pride.org/
http://easternthrace1922.blogspot.gr ...
Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ ΤΟΥ 1922 You might also like:
