 |
Ο πίνακας του Πικάσο περιγράφει την απανθρωπιά,
τη βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου |
Η Guernica-Γκουέρνικα είναι μια μικρή κωμόπολη της Ισπανίας η οποία έμεινε γνωστή στη ιστορία από τον ανελέητο αεροπορικό βομβαρδισμό της το 1937 κατά την διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου από την γερμανική "Legion Condor" και την ιταλική "Corpo Truppe Volontarie " και την πυρκαγιά που ακολούθησε.
Σύμφωνα με σύγχρονους ιστορικούς οι νεκροί από το βομβαρδισμό της Γκερνίκα ήταν περίπου 300.(κλικ)
Η φρικτή αυτή καταστροφή ήταν πηγή έμπνευσης για τον μεγάλο ζωγράφο Πικάσο ο οποίος φιλοτέχνησε το ομώνυμο έργο που ανάρτησα πιο πάνω.
Η φρικτή αυτή καταστροφή ήταν πηγή έμπνευσης για τον μεγάλο ζωγράφο Πικάσο ο οποίος φιλοτέχνησε το ομώνυμο έργο που ανάρτησα πιο πάνω.
Με την εικόνα αυτή θα ήθελα να περιγράψω ένα αντίστοιχο φρικιαστικό
ιστορικό γεγονός που είχαμε το 1912 στη Πλεύνα από τον τουρκικό στρατό.
Την Κυριακή 21 Οκτωβρίου 1912 το χωριό μας μετά από βομβαρδισμό και την πυρκαγιά που ακολούθησε ισοπεδώνεται.
150 χωριανοί δολοφονήθηκαν, το μισό χωριό και η μία εκκλησία από τις δύο που είχε το 1912 η Πλεύνα καίγεται.
Υπάρχουν δηλαδή ομοιότητες μεταξύ του βομβαρδισμού της Γκουέρνικα και της Πλεύνας.
Και ενώ η Γκουέρνικα έγινε σύμβολο και παγκοσμίως γνωστή, ο βομβαρδισμός και η καταστροφή της Πλεύνας το 1912 έμεινε άγνωστη ακόμη και σήμερα στους κατοίκους της Πετρούσας !
Υπάρχουν δηλαδή ομοιότητες μεταξύ του βομβαρδισμού της Γκουέρνικα και της Πλεύνας.
Και ενώ η Γκουέρνικα έγινε σύμβολο και παγκοσμίως γνωστή, ο βομβαρδισμός και η καταστροφή της Πλεύνας το 1912 έμεινε άγνωστη ακόμη και σήμερα στους κατοίκους της Πετρούσας !
 |
| Η Πλεύνα το 1912, λίγο μετά την καταστροφή από τους κατακτητές. |
 |
| Τα ερείπια της Γκερνίκα |
Ας δούμε τι γραπτές μαρτυρίες έχουμε γι' αυτήν την καταστροφή που πάει να σβήσει από την μνήμη μας.
(Ευχαριστώ τον συγχωριανό Βαλαβάνη Γιώργο για τις πληροφορίες που μου έδωσε).
1η Μαρτυρία-Αναφορά.
"Του Σαββάτου εσπέρας, ήτοι της 20ής Οκτωβρίου, ο Πανίτσας εκ
Προσωτσιάνης απεσύρθη εις το πλησίον κείμενον χωρίον μας Πλεύναν και κατέλυσεν
εκείνην την εσπέραν εκεί.
Την Κυριακήν ήτοι 21ην Οκτωβρίου, λίαν πρωί, οπότε οι
χριστιανοί μετέβαινον εις τας εκκλησίας προς προσευχήν ηκούσθησαν πυροβολισμοί,
κανονιοβολισμοί και φωναί άγριαι.
Το χωρίον εκαίετο, κατερημούτο.
Οι κάτοικοι άλλοι μεν εκρύπτοντο εντός των οικειών, άλλοι κατέφευγον εις τα
όρη και οι εντός των εκκλησιών ευρισκόμενοι έμενον εκεί".
και
"...ούτω εκατόν εξήκοντα οικίαι εκάησαν,
αχυρώνες διακόσιοι είκοσι, θύματα πλην των 72 των εν μαρτυρίοις αποθανόντων, 17
εκάησαν και 24 επληγώθησαν..."
2η Μαρτυρία-Αναφορά.
Ο Μητροπολίτης Δράμας Αγαθάγγελος
αναφέρει στο Ημερολόγιο του, "ΑΙ ΔΡΑΜΙΚΑΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΙ ΔΡΑΜΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΩΣ ΑΥΤΗΣ",
συγκεκριμένα στις συμπληρωματικές σημειώσεις, σελίδα 209:
συγκεκριμένα στις συμπληρωματικές σημειώσεις, σελίδα 209:
" Τη 21
Οκτωβρίου 1912 ημέρα Κυριακή εκάησαν εβδομήντα οικίαι και ελεηλατήθη ολόκληρος
υπό Τουρκικού στρατού, λαβόντος αφορμή εκ του ότι ο Πανίτσας, γνωστός Βούλγαρος
άλλοτε αντάρτης, εκρύβη εν αυτή, κατοικούμενη μόνον υπό Χριστιανών 300
οικογενειών.
 |
"Η εκτέλεση του Μαίου 1808" Πίνακας του Francisco de Goya.
"ΣΦΑΓΗ ΤΗΣ ΖΙΚΕΛΑΣ". |
Ευτυχώς κατά την
λεηλασίαν κατώρθωσαν οι πλείστοι κάτοικοι να φύγωσι και ούτω μόνον 150 άνδρες,
γυναίκες και παιδία εφονεύθησαν.
Η οικογένεια του
προκρίτου ομογενούς Β. Κουγιουμτζή πολυμελής, έχασε τας τρεις οικίας της καείσας και όλην
την περιουσίαν των.
Η φιλογενεστάτη
οικογένεια των Βαλαβάνη, πρωτοστατούντος του φρονιμωτάτου εν πάσιν κ. Ιωάννου
Βαλαβάνη κατώρθωσε να περισώση υπερεκατόν οικογενείας, υψώσασα λευκήν σημαίαν,
ουχ ήττον οι Τούρκοι ελεηλάτησαν τας οικίας
όλων,
έσυραν δε δέροντες εκατόν περίπου Χριστιανούς ημών, εν οις και τον
εφημέριον Παπα-Ανδρέαν και τους
αξιοτίμους κ.κ. Πέτρον και Νικόλαον Βαλαβάνην
εις τας φυλακάς Δράμας, οπόθεν ευτυχώς μετά δύο ημέρας όλοι εσώθησαν."
Η αντίληψη που υπάρχει για εκείνην την ημέρα είναι η ακόλουθη:
Ο Todor Panica ή Πανίτσα και οι κομιτατζήδες του επιτέθηκαν και κρύφτηκαν στην εκκλησία της Παναγίας και από κει επιτέθηκαν στον τούρκικο στρατό με αποτέλεσμα να επιτεθεί ο τουρκικός στρατός και να καεί η Πλεύνα και η εκκλησία.
Η θέση αυτή στην ουσία "χρεώνει" την καταστροφή του χωριού και το κάψιμο της Εκκλησίας της Παναγίας σε "κάποιους" κομιτατζήδες του Πανίτσα που επιτέθηκαν στον υποχωρούντα τουρκικό στρατό.
Όμως!
Η μαρτυρία "παλιών" ότι ο Κ. Μιχαηλίδης (01.01.1889-19.07.1952) που ήταν και αυτός με άλλους για εκτέλεση έπεσε δευτερόλεπτα προτού την εκπυρσοκρότηση των όπλων προσποιούμενος τον νεκρό, μου παρακίνησε την περιέργεια και ειδικά γιατί έγινε εκτός χωριού στην θέση "Ζικέλα".
Μάλιστα επειδή ήταν πολλοί, 72 τον αριθμό οι εκτελεσθέντες γλύτωσε την χαριστική βολή. Γι’αυτό πήρε το ψευδώνυμο "αθάνατος".
Ερευνώντας το περιστατικό της 21ης Σεπτεμβρίου 1912 σε διάφορες πηγές και συνάμα ρωτώντας τους "παλιούς" σχετικά με τη "σφαγή της Ζικέλας" θεωρώ ότι έχω πλήρη εικόνα για το τι ακριβώς διαδραματήστηκε την ημέρα εκείνη και γιατί έγινε η συντεταγμένη εκτέλεση των 72 κατοίκων εκτός χωριού (περίπου 1 χιλιόμετρο), στην "Ζικέλα".
Ερευνώντας λοιπόν την ιστορία του χωριού σε ελληνικά και ξενόγλωσσα αρχεία διαπίστωνσα ότι το 1912, συγκεκριμένα στις 23.09.1912, είχε ιδρυθεί το βουλγαρικό Σώμα Εθελοντών Μακεδονίας και Αδριανούπολης Македоно-одринското опълчение (Makedonien-Adrianopel-Freiwilligen-Korps).(Κάντε παρακαλώ κλικ στο σύνδεσμο)
Σε αυτό το Σώμα του βουλγαρικού στρατού το οποίο ήταν υπό τον έλεγχο του Τσάρου Φερδινάνδου, μπορούσαν να ενταχθούν οι "Βούλγαροι" της Μακεδονίας και Θράκης για τον επικείμενο Βαλκανικό Πόλεμο.
Η συνολική δύναμη του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας και Αδριανούπολης ήταν 14.670,
Οι αδίκως πεσόντες Εθελοντές από την Πλεύνα ανήκαν στην δύναμη του 11ου Τάγματος Σερρών.
Στις 20 Οκτωβρίου του 1912 ο Πανίτσα συναντιέται στην Προσοτσάνη με τον Δεσπότη Δράμας Αγγαθάγγελο, ο οποίος γράφει ότι του έκανε εντύπωση η καλή διάθεση του Πανίτσα απέναντι του, πράγμα ασυνήθιστο γι αυτόν και ότι αναχώρησε την ημέρα εκείνη για την Πλεύνα.
Στις 21 Οκτωβρίου ο βουλγαρικός στρατός ήταν λίγα χιλιόμετρα από την πόλη της Δράμας, συγκεκριμένα την κατέλαβε την Τρίτη 23 Οκτωβρίου 1912.
Η εκπαίδευση που έκανε ο Πανίτσα στους εξαρχικούς οπαδούς του ήταν ανεπαρκής, οι άνθρωποι δεν είχαν πιάσει όπλο ποτέ στην ζωή τους, όπως ανέφερα παραπάνω και ειδικά το φθινόπωρο που οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν απασχολημένοι με τις αγροτικές τους ασχολίες.
Η στρατολόγηση των χωριανών και η εκπαίδευσή τους από τον Πανίτσα και των συν αυτώ συνεργατών του γινόταν στη θέση "Κουρί" και "Στάγκα" και πάντα τα βράδια!
Αν η Πλεύνα ήταν όλη εξαρχική και δεν υπήρχαν Έλληνες πατριαρχικοί θα είχε ισοπεδωθεί από την εκδικητική μανία του τούρκικου στρατου.
Η επέμβαση των πατριαρχικών προκρίτων και προεστών έσωσε την Πλεύνα από την ολική καταστροφήΑν δεν υπήρχαν τότε οι πατριαρχικές οικογένειες Κουγιουμτζή και Βαλαβάνη και φυσικά ο Δεσπότης Δράμας, το χωριό μας ενδεχομένως να είχε μεγαλύτερες απώλειες ή να μην υπήρχε σήμερα.
Ιστορικό Πλεύνας
Μαδεμλής Κωνσταντίνος του Νικολάου
Πτυχ. Φυσικός
Αναλυτής Πληροφοριακών Συστημάτων(Computer System Analyst)
π.Πρόεδρος Τοπικού Διαμερίσματος Πετρούσας
π.Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Προσοτσάνης
επ. Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Δραμινών Μελετών
Μάλιστα επειδή ήταν πολλοί, 72 τον αριθμό οι εκτελεσθέντες γλύτωσε την χαριστική βολή. Γι’αυτό πήρε το ψευδώνυμο "αθάνατος".
Ερευνώντας το περιστατικό της 21ης Σεπτεμβρίου 1912 σε διάφορες πηγές και συνάμα ρωτώντας τους "παλιούς" σχετικά με τη "σφαγή της Ζικέλας" θεωρώ ότι έχω πλήρη εικόνα για το τι ακριβώς διαδραματήστηκε την ημέρα εκείνη και γιατί έγινε η συντεταγμένη εκτέλεση των 72 κατοίκων εκτός χωριού (περίπου 1 χιλιόμετρο), στην "Ζικέλα".
Η θέση μου για την αποφράδα ημέρα είναι η εξής, την οποία θα τεκμηριώσω παρακάτω :
- Δεν υπήρχαν την περίοδο αυτή που εξετάζουμε (Σεπτέμβριος 1912) κομιτατζήδες στην Πετρούσα και μάλιστα ο Todor Nikolov Panitza (Тодор Николов Паница) (1879-1925) ή Πανίτσα δεν ήταν τότε καν κομιτατζής, δηλαδή ήταν εκτός του βουλγαρικού κομιτάτου-VMORO-ΒΜOΡΟ-EMEAO μετά τις δολοφονίες που έγιναν με εντολή Yane Sandanski-Σαντάνσκι ανωτάτων ηγετικών στελεχών του κομιτάτου το 1907. Γιαυτές τους τις ενέργειες καταδικάστηκαν και οι δύο σε θάνατο τον Μάρτιο του 1908.
- Από την στιγμή της εκδόσεως της θανατικής του ποινής και αμέσως την επανάσταση των Νεοτούρκων το 1908 βρήκε καταφύγιο στην Πλεύνα και προστασία από την τοπική ηγεσία των γνωστών εξαρχικών προεστών.
(Ο Πανίτσα ήταν γνωστός στην Πλεύνα από το 1904 όταν ήρθε ως βοηθός βοεβόδας του συμμαθητή του και αργότερα κουμπάρου του Μιχαήλ Ντάεφ-Michael Daev -Михаил Даев (1881-30.10.1907)) - Ο Πανίτσα έμαθε για την ίδρυση ενός Σώματος Εθελοντών του βουλγαρικού στρατού (23.09.1912) και στρατολόγησε αυθαίρετα με την βοήθεια των υποστηρικτών του ένα σώμα δύναμης περίπου 70 ατόμων, απλών χωρικών που δεν είχαν πιάσει ποτέ στην ζωή τους όπλο.
- Πληροφορούμενος στις 20.10.1912 από τον Σαντάνσκι, ότι ο τακτικός βουλγαρικός στρατός βρίσκεται στον Γρανίτη, λίγα μόνο χιλιόμετρα από την Πλεύνα ρίχνει το δικό του ένοπλο τμήμα Πλευνιωτών και όχι κομιτατζήδων (!), που στρατολόγησε μόνος του και που θεωρείται μέρος του Σώματος Εθελοντών στην μάχη επιτιθέμενος εκτός χωριού εναντίον του τούρκικου στρατού.
Ήταν μία ανούσια και ανόητη απόφαση αφού ο τακτικός βουλγαρικός στρατός ήταν λίγες ώρες μακριά από την Πλεύνα. - Οι Εθελοντές είχαν λίγες μόνο μέρες εκπαίδευσης και εντελώς ανίκανοι να σταθούν απέναντι σε έναν αξιόμαχο και έμπειρο τουρκικό στρατό.
Η απόφαση της επίθεσης ισοδυναμούσε με αυτοκτονική επιχείρηση, όπως αυτά που ζούμε σήμερα από φανατικούς θρησκόληπτους. - Ο τουρκικός στρατός ήταν εύκολο να τους συλλάβει και τους εκτέλεσε ομαδικά εκτός Πλεύνας στην θέση Ζικέλα.
- Ακολουθεί η εκδίκηση μέσα στην Πλεύνα και καταστρέφεται ό,τι είναι εξαρχικό-βουλγαρικό. Γι αυτό καίγεται μόνο η Εκκλησία της Παναγίας ή οποία είχε καταληφθεί από το 1880 από του εξαρχικούς και ήταν σύμβολο της βουλγαρικής εκκλησιαστικής κοινότητας Πλεύνας.
Η πατριαρχική εκκλησία του Αγ. Αθανασίου μένει ανέπαφη από την καταστροφική μανία του τουρκικού στρατού. - Σε αυτή την εκδικητική μανία σκοτώνονται εντός της Πλεύνας εκτός των Εθελοντών πολλοι άμαχοι, γέροι, γυναίκες και παιδιά τα οποία καμία ανάμειξη δεν είχαν στην ενέργεια αυτή του Πανίτσα και των συνεργών του.
- Θεωρώ δηλαδή ότι η ευθύνη για την δολοφονία 150 χωριανών και το κάψιμο της εκκλησίας της Παναγίας βαρύνει πολλούς εντός Πλεύνας και όχι μόνο τον τυχοδιώκτη Πανίτσα!
Το ιστορικό πλαίσιο
Ερευνώντας λοιπόν την ιστορία του χωριού σε ελληνικά και ξενόγλωσσα αρχεία διαπίστωνσα ότι το 1912, συγκεκριμένα στις 23.09.1912, είχε ιδρυθεί το βουλγαρικό Σώμα Εθελοντών Μακεδονίας και Αδριανούπολης Македоно-одринското опълчение (Makedonien-Adrianopel-Freiwilligen-Korps).(Κάντε παρακαλώ κλικ στο σύνδεσμο)
 |
| Τμήμα του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας και Αδριανούπολης |
Η συνολική δύναμη του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας και Αδριανούπολης ήταν 14.670,
η συντριπτική πλειοψηφία ήταν Βουλγαρομακεδόνες (14.139),
είχε και 3 (τρεις) Έλληνες εθελοντές!
Τον κορμό όμως του νέου Σώματος αποτελούσαν 50 υφιστάμενες κομιτατζίδικες τσέτες συνολικής δύναμης 1.083 της VMORO δηλαδή του βουλγαρικού κομιτάτου.
αριθμημένες κατά τις υφιστάμενες δομές και με επικεφαλής τους βοεβόδες της περιοχής που έδρασαν πριν το 1908.
είχε και 3 (τρεις) Έλληνες εθελοντές!
Τον κορμό όμως του νέου Σώματος αποτελούσαν 50 υφιστάμενες κομιτατζίδικες τσέτες συνολικής δύναμης 1.083 της VMORO δηλαδή του βουλγαρικού κομιτάτου.
αριθμημένες κατά τις υφιστάμενες δομές και με επικεφαλής τους βοεβόδες της περιοχής που έδρασαν πριν το 1908.
Επειδή όμως η
Μακεδονία και Θράκη ήταν υπό τουρκική
κατοχή, την ευθύνη για την στρατολόγηση (νέων) Εθελοντών (πέρα από τους 1.083 εκπαιδευμένους κομιτατζήδες) και υλοποίηση του βουλγαρικού σχεδίου ανέλαβαν οι κατά
τόπους κομιτατζίδικες οργανώσεις της VMORO-ΒΜOΡΟ-EMEAO οι οποίες ήταν άρτια οργανωμένες από το 1893 στην Μακεδονία και Θράκη.
Η οργάνωση VMORO-ΒΜOΡΟ δηλαδή Вътрешната македоно-одринска революционна организация ή όπως είναι διεθνώς γνωστή Vatreshna Makedonska Odrinska Revolyutsionna Organizatsiya (Εσωτερική Επαναστατική Οργάνωση Μακεδονίας Αδριανούπολης) είχε σκοπό την ενσωμάτωση των Βουλγάρων της Μακεδονίας και Αδριανούπολης (δηλαδή Ανατολικής Θράκης) στην Βουλγαρία. Η οργάνωση-κομιτάτο ιδρύθηκε στις 23.10.1893 στην Θεσσαλονίκη.
Η VMORO-ΒΜOΡΟ είναι το βουλγαρικό κομιτάτο της Μακεδονίας, γνωστό για τις φρικαλεότητες στον μακεδονικό πληθυσμό κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα.
Η αλλαγή του ονόματος σε VMRO (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση ) έγινε το 1919.
Επομένως επιβάλλεται όταν αναφερόμαστε σε γεγονότα πριν το 1919 να αναφέρεται ως VMORO γιατί βάσει καταστατικού επιδιώκει την αυτονομία της Μακεδονίας και της Αδριανούπολης!
Ο κορμός επομένως του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας Αδριανούπολης ήταν η VMORO γιατί εξυπηρετούσαν τον ίδιο σκοπό, δηλαδή την προσάρτηση της Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία.
Η οργάνωση VMORO-ΒΜOΡΟ δηλαδή Вътрешната македоно-одринска революционна организация ή όπως είναι διεθνώς γνωστή Vatreshna Makedonska Odrinska Revolyutsionna Organizatsiya (Εσωτερική Επαναστατική Οργάνωση Μακεδονίας Αδριανούπολης) είχε σκοπό την ενσωμάτωση των Βουλγάρων της Μακεδονίας και Αδριανούπολης (δηλαδή Ανατολικής Θράκης) στην Βουλγαρία. Η οργάνωση-κομιτάτο ιδρύθηκε στις 23.10.1893 στην Θεσσαλονίκη.
Η VMORO-ΒΜOΡΟ είναι το βουλγαρικό κομιτάτο της Μακεδονίας, γνωστό για τις φρικαλεότητες στον μακεδονικό πληθυσμό κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα.
Η αλλαγή του ονόματος σε VMRO (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση ) έγινε το 1919.
Επομένως επιβάλλεται όταν αναφερόμαστε σε γεγονότα πριν το 1919 να αναφέρεται ως VMORO γιατί βάσει καταστατικού επιδιώκει την αυτονομία της Μακεδονίας και της Αδριανούπολης!
Ο κορμός επομένως του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας Αδριανούπολης ήταν η VMORO γιατί εξυπηρετούσαν τον ίδιο σκοπό, δηλαδή την προσάρτηση της Μακεδονίας και της Θράκης στη Βουλγαρία.
Στην περιοχή Δράμας το νέο Σώμα Εθελοντών πλαισίωναν 3 τσέτες της VMORO:
- η τσέτα με αυξοντα αριθμό 12 (απο τις 50 συνολικά) του βοεβόδα Iliya Argirov Karchovaliyata (Илия Аргиров Кърчовалията) με δύναμη 12 κομιτατζήδων
- η τσέτα με αυξοντα αριθμό 13 του βοεβόδα Kostadin Nikolov Boyadzhiev(Костадин Николов Бояджиев) με δύναμη 10 κομιτατζήδων
- η τσέτα με αυξοντα αριθμό 14 του βοεβόδα Stefan Ivanov Chavdarov (Стефан Иванов Чавдаров) με δύναμη 10 κομιτατζήδων.
Αυτές ήταν οι κομιτατζίδικες τσέτες της Δράμας, δηλαδή συνολικά 32 κομιτατζήδες.
Σε καμία δεν ανήκε ο Πανίτσα!
Ο τελευταίος, ο Stefan Chavdarov ως βοηθός (подвойвода) του βοεβόδα Δράμας Michael Daev (Михаил Даев) μαζί με τον Πανίτσα ήταν υπεύθυνοι για την δολοφονία 3 Ελλήνων Πλευνιωτών στις 6ης Ιουλίου του έτους 1906,
του Μαδεμλή Δημητρίου
του Γεώργιου Μαρινίδη και
του Αντωνίου Γκαϊδα.
Μετά την δολοφονία του βοεβόδα Michael Daev στις 30.10.1907 από τον Πανίτσα που ήταν, όπως ανάφερα πιο πάνω συμμαθητής στην Βάρνα και κουμπάρος του Daev, η οποία δολοφονία έγινε κατ' εντολή του Yane Sandanski (Яне Сандански)-Σαντάνσκι, ο Chavdarov αναλαμβάνει βοεβόδας της VMORO στην Δράμα και όχι ο Πανίτσα.
Ο Πανίτσα όμως χρεώνεται και με μια άλλη στυγνή δολοφονία που γίνεται στις 28.11.1907 στην Σόφια.
Κατά εντολή πάλι του Σαντάνσκι δολοφονεί τα ηγετικά στελέχη το κομιτάτου Boris Sarafov (Борис Сарафов) και Ivan Garvanov (Иван Гарванов).
Και τα δύο στελέχη ήταν σε ηγετικές θέσεις του βουλγαρικού κομιτάτου.
Η ενέργεια αυτή και των δύο εξόργισε την ηγεσία της VMORO και στην Κεντρική Επιτροπή της VMORO παίρνει τη αμετάκλητη και οριστική απόφαση εξόντωσης τόσο του Πανίτσα όσο και του Σαντάνσκι.
Καταδικάστηκαν και οι δύο σε θάνατο βάσει των άρθρων 189, 190, 193 και 205 του καταστατικού του βουλγαρικού κομιτάτου στο συνέδριο που έγινε στο Κιουστεντίλ από τις 5 έως 15 Μαρτίου του 1908.
Στην ουσία δηλαδή και οι δύο είναι εκτός κομιτάτου από τις αρχές του 1908.
Στο σημείο αυτό για να ενισχύσω την άποψη μου για τον Πανίτσα να αναφέρω ότι ο βοεβόδας της 12ης τσέτας στην Δράμα Iliya Argirov Karchovaliyata ήταν από τα πολλά στελέχη του κομιτάτου που ανέλαβαν να εκτελέσουν τον Πανίτσα και τον Σαντάνσκι.
Το 1909 μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Σαντάσκι φυλακίζεται από τους Νεότουρκους, με τους οποίους είχαν συνεργαστεί Πανίτσα και Σαντάνσκι και αποφυλακίζεται το 1911.
Επομένως ο Πανίτσα όχι μόνο δεν ήταν ποτέ βοεβόδας (δηλαδή επικεφαλής κομιτατζίδικης τσέτας) αλλά στη Δράμα βοεβόδας ήταν ο επίδοξος δολοφόνος του!
Ο Σαντάνσκι εκτελέστηκε από μέλη του κομιτάτου στις 22.04.1915 κοντά στο Μελένικο ενώ ο Πανίτσα στο Burgtheater της Βιέννης στις 8.5.1925.
Η VMORO είχε τότε το σύνθημα ότι "αργάει αλλά δεν ξεχνάει".
Για την πληρότητα της ενημέρωσης να αναφέρω ότι στα αρχεία της VMORO υπάρχει μόνο ένας Πλευνιώτης κομιτατζής, ο Άνγελ- Γιάνε Μπ.... και ο οποίος ανήκε στο Σώμα Εθελοντών στο 13ο Τάγμα Κιλκίς από τις 3.11.1912 μέχρι 10.6.1913.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά αναλυτικά;
Πρώτον για να (απο)δείξω ότι ο Πανίτσα δεν είχε καμία σχέση με το κομιτάτο την περίοδο που εξετάζουμε άρα δεν ήταν κομιτατζής και ήταν στην μαύρη λίστα των προς εκτέλεση καταδικασθέντων.
Επομένως θα έκανε το παν για να ξεφύγει την εκτέλεση του από την VMORO και έτσι η στρατολόγηση των Πλευνιωτών στο βουλγάρικο Σώμα Εθελοντών και η θυσία τους θα του έδινε ευκαιρία να δείξει στην ηγεσία της VMORO η οποία ήταν στην ηγεσία του Σώματος Εθελοντών μεταμέλεια και άφεση αμαρτιών.
Και δεύτερον στην Πλεύνα, λόγω ακριβώς της παρουσίας του Πανίτσα δεν υπήρχαν κομιτατζήδες την ημέρα εκείνη στην Πλεύνα!
Μα θα πει κανείς αφού υπήρχαν 3 τσέτες κομιτατζήδων στην Δράμα.
Στην Δράμα μπορεί να υπήρχαν αλλά καμία σχέση δεν είχαν με τον Πανίτσα, όπως ανέφερα παραπάνω λόγω της διαγραφής και της θανατικής ποινής που του επιβλήθηκε από την VMORO!
Επομένως σε ποιους "κομιτατζήδες" αναφέρονται οι πηγές ότι κυνηγούσε ο τούρκικος στρατός;
Δεν ήταν "κομιτατζήδες" αλλά οι εθελοντές Πλευνιώτες οι στρατολογημένοι από τον Πανίτσα;
Άλλωστε οι έμπειροι σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις κομιτατζήδες δεν θα προέβαιναν ποτέ σε μια τέτοια ανόητη και ανούσια ενέργεια!
Τρίτον ότι τον Πανίτσα στήριζαν οι γνωστοί εξαρχικοί βουλγαρολάγνοι στην Πλεύνα οι οποίοι με την επιρροή και τους συγγενικούς δεσμούς και την οικομική εξάρτηση που είχαν έπεισαν τον απλό εξαρχικό Πλευνιώτη να γραφεί στο Σώμα Εθελοντών του βουλγαρικού στρατού.
Τέταρτον και θεωρώ αυτό ενδεικτικό της αξίας που έδωσαν ο τυχοδιώκτης και στυγνός δολοφόνος Πανίτσα και οι συν αυτώ εν Πλεύνα για την ανθρώπινη ζωή.
Ο ίδιος στα βουλγαρικά αρχεία φαίνεται ως,
"βοεβόδας Δραμικής τσέτας (войвода на Драмската чета)"
κανείς όμως από αυτούς που εκτελέστηκαν δεν βρίσκεται εγγεγραμμένος στο αρχείο του Σώματος Εθελοντών.
Ποιανής τσέτας λοιπόν ήταν βοεβόδας;
Στο αρχείο του Σώματος Εθελοντών, όπου είναι καταγεγραμμένοι ΟΛΟΙ οι 14.670 αξιωματικοί και οπλίτες, υπάρχουν 16 ονόματα μόνο (γνωστά και άγνωστα) Πλευνιωτών που είναι διαμοιρασμενά σε 7 διαφορετικά βουλγαρικά τάγματα, συγκεκριμένα:
1 στο 6ο Τάγμα Αχρίδας
1 στο 7ο Τάγμα Κουμάνοβο
1 στο 9ο Τάγμα Βέλες
1 στο 10ο Τάγμα Πρίλεπ
3 στο 13ο Τάγμα Κιλκίς
6 στο 14ο Τάγμα Έδεσσας
3 στο 15ο Τάγμα Στιπ
Δηλαδή υπήρχαν 16 Πλευνιώτες Εθελοντές αλλά ήταν διαμερασμένοι σε διάφορα τάγματα και έτσι δεν αποτελούσαν τσέτα.
Ο Πανίτσα όπως προανέφερα δεν ήταν ποτέ βοεβόδας αλλά με την ενέργειά του αυτή να στρατολογήσει και να θυσιάσει του 72 Εθελοντές κατάφερε να καταχωρεί ως βοεβόδας Δράμας.
Για τους 72 δολοφονημένους ούτε λόγος στα επίσημα αρχεία ούτε και στην ιστορική μνήμη της Πλεύνας.
Άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας!(;)
Μόνο για να κάνουν κάποιοι την δουλειά τους!(;)
Επικεφαλής του Σώματος είναι ο Στρατηγός από το Sevlievo της βόρειας Βουλγαρίας Nicolas Kolchev Genev (Никола Колчев Генев),
Υπαρχηγός ο Αντιστράτηγος από την Αχρίδα Alexander Protogerov (Александър Протогеров),
Επιτελάρχης ο Λογαχός από το Κιλκίς Petar Darvingov (Петър Дървингов).
Τόσο ο Protogerov όσο και ο Darvingov ήταν στην αρχή ηγετικά στελέχη της Ανωτάτης Αρχής Μακεδονίας και Αδριανούπολης γνωστής ως Βερχόβεν, στην συνέχεια και ειδικά μετά την εξέγερση του Ilinden-Preobraschenie του 1903 ο Protogerov διατέλεσε και ηγετικό στέλεχος της VMORO.
Στην ουσία αυτός έστησε τον κορμό του Σώματος στις 18.09.1912 με 50 υφιστάμενες τσέτες του βουλγαρικού κομιτάτου που υπήρχαν στην Μακεδονία και Θράκη.
Το Σώμα Εθελοντών του βουλγαρικού στρατού παρόλο που χρησιμοποίησε τις κομιτατζίδικες τσέτες είχε δομή τακτικού στρατού και ήταν χωρισμένο σε 15 Τάγματα των 1.000 μαχητών περίπου και αργότερα διέθετε και ένα μηχανοκίνητο.
Κάθε Τάγμα είχε 4 Λόχους με δύναμη 212 με 215 οπλιτών.
- η τσέτα με αυξοντα αριθμό 12 (απο τις 50 συνολικά) του βοεβόδα Iliya Argirov Karchovaliyata (Илия Аргиров Кърчовалията) με δύναμη 12 κομιτατζήδων
- η τσέτα με αυξοντα αριθμό 13 του βοεβόδα Kostadin Nikolov Boyadzhiev(Костадин Николов Бояджиев) με δύναμη 10 κομιτατζήδων
- η τσέτα με αυξοντα αριθμό 14 του βοεβόδα Stefan Ivanov Chavdarov (Стефан Иванов Чавдаров) με δύναμη 10 κομιτατζήδων.
Αυτές ήταν οι κομιτατζίδικες τσέτες της Δράμας, δηλαδή συνολικά 32 κομιτατζήδες.
Σε καμία δεν ανήκε ο Πανίτσα!
Ο τελευταίος, ο Stefan Chavdarov ως βοηθός (подвойвода) του βοεβόδα Δράμας Michael Daev (Михаил Даев) μαζί με τον Πανίτσα ήταν υπεύθυνοι για την δολοφονία 3 Ελλήνων Πλευνιωτών στις 6ης Ιουλίου του έτους 1906,
του Μαδεμλή Δημητρίου
του Γεώργιου Μαρινίδη και
του Αντωνίου Γκαϊδα.
Μετά την δολοφονία του βοεβόδα Michael Daev στις 30.10.1907 από τον Πανίτσα που ήταν, όπως ανάφερα πιο πάνω συμμαθητής στην Βάρνα και κουμπάρος του Daev, η οποία δολοφονία έγινε κατ' εντολή του Yane Sandanski (Яне Сандански)-Σαντάνσκι, ο Chavdarov αναλαμβάνει βοεβόδας της VMORO στην Δράμα και όχι ο Πανίτσα.
Ο Πανίτσα όμως χρεώνεται και με μια άλλη στυγνή δολοφονία που γίνεται στις 28.11.1907 στην Σόφια.
Κατά εντολή πάλι του Σαντάνσκι δολοφονεί τα ηγετικά στελέχη το κομιτάτου Boris Sarafov (Борис Сарафов) και Ivan Garvanov (Иван Гарванов).
Και τα δύο στελέχη ήταν σε ηγετικές θέσεις του βουλγαρικού κομιτάτου.
 |
| Η απόφαση του συνεδρίου στο Κιουνστεντίλ το 1908 για την καταδίκη Πανίτσα και Σαντάνσκι |
Καταδικάστηκαν και οι δύο σε θάνατο βάσει των άρθρων 189, 190, 193 και 205 του καταστατικού του βουλγαρικού κομιτάτου στο συνέδριο που έγινε στο Κιουστεντίλ από τις 5 έως 15 Μαρτίου του 1908.
Στην ουσία δηλαδή και οι δύο είναι εκτός κομιτάτου από τις αρχές του 1908.
Στο σημείο αυτό για να ενισχύσω την άποψη μου για τον Πανίτσα να αναφέρω ότι ο βοεβόδας της 12ης τσέτας στην Δράμα Iliya Argirov Karchovaliyata ήταν από τα πολλά στελέχη του κομιτάτου που ανέλαβαν να εκτελέσουν τον Πανίτσα και τον Σαντάνσκι.
Το 1909 μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Σαντάσκι φυλακίζεται από τους Νεότουρκους, με τους οποίους είχαν συνεργαστεί Πανίτσα και Σαντάνσκι και αποφυλακίζεται το 1911.
Επομένως ο Πανίτσα όχι μόνο δεν ήταν ποτέ βοεβόδας (δηλαδή επικεφαλής κομιτατζίδικης τσέτας) αλλά στη Δράμα βοεβόδας ήταν ο επίδοξος δολοφόνος του!
Ο Σαντάνσκι εκτελέστηκε από μέλη του κομιτάτου στις 22.04.1915 κοντά στο Μελένικο ενώ ο Πανίτσα στο Burgtheater της Βιέννης στις 8.5.1925.
Η VMORO είχε τότε το σύνθημα ότι "αργάει αλλά δεν ξεχνάει".
Για την πληρότητα της ενημέρωσης να αναφέρω ότι στα αρχεία της VMORO υπάρχει μόνο ένας Πλευνιώτης κομιτατζής, ο Άνγελ- Γιάνε Μπ.... και ο οποίος ανήκε στο Σώμα Εθελοντών στο 13ο Τάγμα Κιλκίς από τις 3.11.1912 μέχρι 10.6.1913.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά αναλυτικά;
Πρώτον για να (απο)δείξω ότι ο Πανίτσα δεν είχε καμία σχέση με το κομιτάτο την περίοδο που εξετάζουμε άρα δεν ήταν κομιτατζής και ήταν στην μαύρη λίστα των προς εκτέλεση καταδικασθέντων.
Επομένως θα έκανε το παν για να ξεφύγει την εκτέλεση του από την VMORO και έτσι η στρατολόγηση των Πλευνιωτών στο βουλγάρικο Σώμα Εθελοντών και η θυσία τους θα του έδινε ευκαιρία να δείξει στην ηγεσία της VMORO η οποία ήταν στην ηγεσία του Σώματος Εθελοντών μεταμέλεια και άφεση αμαρτιών.
Και δεύτερον στην Πλεύνα, λόγω ακριβώς της παρουσίας του Πανίτσα δεν υπήρχαν κομιτατζήδες την ημέρα εκείνη στην Πλεύνα!
Μα θα πει κανείς αφού υπήρχαν 3 τσέτες κομιτατζήδων στην Δράμα.
Στην Δράμα μπορεί να υπήρχαν αλλά καμία σχέση δεν είχαν με τον Πανίτσα, όπως ανέφερα παραπάνω λόγω της διαγραφής και της θανατικής ποινής που του επιβλήθηκε από την VMORO!
Επομένως σε ποιους "κομιτατζήδες" αναφέρονται οι πηγές ότι κυνηγούσε ο τούρκικος στρατός;
Δεν ήταν "κομιτατζήδες" αλλά οι εθελοντές Πλευνιώτες οι στρατολογημένοι από τον Πανίτσα;
Άλλωστε οι έμπειροι σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις κομιτατζήδες δεν θα προέβαιναν ποτέ σε μια τέτοια ανόητη και ανούσια ενέργεια!
Τρίτον ότι τον Πανίτσα στήριζαν οι γνωστοί εξαρχικοί βουλγαρολάγνοι στην Πλεύνα οι οποίοι με την επιρροή και τους συγγενικούς δεσμούς και την οικομική εξάρτηση που είχαν έπεισαν τον απλό εξαρχικό Πλευνιώτη να γραφεί στο Σώμα Εθελοντών του βουλγαρικού στρατού.
 |
| членска карта, Κάρτα Μέλους Σώματος Εθελοντών |
Ο ίδιος στα βουλγαρικά αρχεία φαίνεται ως,
"βοεβόδας Δραμικής τσέτας (войвода на Драмската чета)"
κανείς όμως από αυτούς που εκτελέστηκαν δεν βρίσκεται εγγεγραμμένος στο αρχείο του Σώματος Εθελοντών.
Ποιανής τσέτας λοιπόν ήταν βοεβόδας;
Στο αρχείο του Σώματος Εθελοντών, όπου είναι καταγεγραμμένοι ΟΛΟΙ οι 14.670 αξιωματικοί και οπλίτες, υπάρχουν 16 ονόματα μόνο (γνωστά και άγνωστα) Πλευνιωτών που είναι διαμοιρασμενά σε 7 διαφορετικά βουλγαρικά τάγματα, συγκεκριμένα:
1 στο 6ο Τάγμα Αχρίδας
1 στο 7ο Τάγμα Κουμάνοβο
1 στο 9ο Τάγμα Βέλες
1 στο 10ο Τάγμα Πρίλεπ
3 στο 13ο Τάγμα Κιλκίς
6 στο 14ο Τάγμα Έδεσσας
3 στο 15ο Τάγμα Στιπ
 |
| Τιμητική διάκριση-Πιστοποιητικό του Βουλγαρικού στρατού για την προσφορά στους Εθελοντές τους Σώματος Μακεδονίας Αδριανούπολης |
Ο Πανίτσα όπως προανέφερα δεν ήταν ποτέ βοεβόδας αλλά με την ενέργειά του αυτή να στρατολογήσει και να θυσιάσει του 72 Εθελοντές κατάφερε να καταχωρεί ως βοεβόδας Δράμας.
Για τους 72 δολοφονημένους ούτε λόγος στα επίσημα αρχεία ούτε και στην ιστορική μνήμη της Πλεύνας.
Άνθρωποι δεύτερης κατηγορίας!(;)
Μόνο για να κάνουν κάποιοι την δουλειά τους!(;)
Λίγα στοιχεία για την εσωτερική
δομή του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας Αδριανούπολης για να φανεί η σχέση VMORO και Σώματος Εθελοντών
 |
| Βούλγαροι Αξιωματικοί του Σώματος Εθελοντών Μακεδονίας και Αδριανούπολης |
Υπαρχηγός ο Αντιστράτηγος από την Αχρίδα Alexander Protogerov (Александър Протогеров),
Επιτελάρχης ο Λογαχός από το Κιλκίς Petar Darvingov (Петър Дървингов).
Τόσο ο Protogerov όσο και ο Darvingov ήταν στην αρχή ηγετικά στελέχη της Ανωτάτης Αρχής Μακεδονίας και Αδριανούπολης γνωστής ως Βερχόβεν, στην συνέχεια και ειδικά μετά την εξέγερση του Ilinden-Preobraschenie του 1903 ο Protogerov διατέλεσε και ηγετικό στέλεχος της VMORO.
Στην ουσία αυτός έστησε τον κορμό του Σώματος στις 18.09.1912 με 50 υφιστάμενες τσέτες του βουλγαρικού κομιτάτου που υπήρχαν στην Μακεδονία και Θράκη.
 |
| Η σημαία-λάβαρο του 11ου Τάγματος Σερρών στο οποίο ανήκαν οι Πλευνιώτες Εθελοντές |
Κάθε Τάγμα είχε 4 Λόχους με δύναμη 212 με 215 οπλιτών.
 |
| Η Τσαρίνα Ελεονόρα παραδίδει το Λάβαρο στους Αξιωματικούς του Σώματος Εθελοντών. |
Κάθε Τάγμα είχε
δική του σημαία-λάβαρο.
Το λάβαρο μάλιστα του 11ου Τάγματος το είχε φιλοτεχνήσει η ίδια η Τσαρίνα Ελεονόρα!
Το λάβαρο μάλιστα του 11ου Τάγματος το είχε φιλοτεχνήσει η ίδια η Τσαρίνα Ελεονόρα!
Το ιστορικό της καταστροφής.
Στις 20 Οκτωβρίου του 1912 ο Πανίτσα συναντιέται στην Προσοτσάνη με τον Δεσπότη Δράμας Αγγαθάγγελο, ο οποίος γράφει ότι του έκανε εντύπωση η καλή διάθεση του Πανίτσα απέναντι του, πράγμα ασυνήθιστο γι αυτόν και ότι αναχώρησε την ημέρα εκείνη για την Πλεύνα.
Ο Πανίτσα βέβαια γνώριζε
από τον Σαντάνσκι την προέλαση του βουλγαρικού στρατού προς Δράμα και ήρθε στο
χωριό για να κινητοποιήσει τους "εθελοντές του".
Γι αυτή την ημέρα
τους προετοίμαζε για να καταφέρει να υλοποιήσει τις προσωπικές του και αυτές των συνεργατών του φιλοδοξίες.
 |
| Φωτογραφία των ημερών εκείνων. Ο Σαντάνσκι μπροστά με την άσπρη στολή "ασκεπής" καθοδηγεί τμήμα του Βουλγαρικού στρατού λίγα χιλιόμετρα μόνο μακριά από την Πλεύνα την αποφράδα εκείνη ημέρα του Οκτωβρίου του 1912. |
Στις 21 Οκτωβρίου ο βουλγαρικός στρατός ήταν λίγα χιλιόμετρα από την πόλη της Δράμας, συγκεκριμένα την κατέλαβε την Τρίτη 23 Οκτωβρίου 1912.
Ο Πανίτσα και οι γνωστοί φιλοβούλγαροι Εξαρχικοί συνεργοί του στη Πλεύνα σίγουροι για την επέλαση του βουλγάρικου στρατού και για να δείξουν τον άκρατο βουλγαρισμό τους και να υλοποιήσει ο Πανίτσα το σχέδιο του, έριξαν το ανεκπαίδευτο Σώμα σε τμήματα του τούρκικου στρατού που υποχωρούσε από την Προσοτσάνη.
Η εκπαίδευση που έκανε ο Πανίτσα στους εξαρχικούς οπαδούς του ήταν ανεπαρκής, οι άνθρωποι δεν είχαν πιάσει όπλο ποτέ στην ζωή τους, όπως ανέφερα παραπάνω και ειδικά το φθινόπωρο που οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν απασχολημένοι με τις αγροτικές τους ασχολίες.
Η στρατολόγηση των χωριανών και η εκπαίδευσή τους από τον Πανίτσα και των συν αυτώ συνεργατών του γινόταν στη θέση "Κουρί" και "Στάγκα" και πάντα τα βράδια!
Το Σώμα Εθλοντών είχε λιγότερο από ένα μήνα (η ίδρυση του έγινε μεν στις 23.09.1912 στη Σόφια) στην ουσία που συγκροτήθηκε, επομένως οι Πλευνιώτες εθελοντές δεν ήταν σε θέση να τα βάλουν με τακτικό στρατό.
Αυτό το ήξερε ο Πανίτσα.
Παρόλα ταύτα, ή μάλλον γιαυτό εγκατέλειψε τους συντρόφους του στο στόμα του λύκου και αυτός γνωστός για την δειλία του τους άφησε στο έλεος των Τούρκων και και διέφυγε της σύλληψης.
Ο τακτικός τουρκικός στρατός δέχτηκε επίθεση εκτός Πλεύνας από (κακώς) "οργανωμένο" τμήμα του βουλγάρικου στρατού και σε αυτό αντέδρασαν με την γνωστή στην ιστορία βαρβαρότητα.
Εκτέλεσε πρώτα τους 72 απροστάτευτους και αβοήθητους Εθελοντές εκτός χωριού στην "Ζικέλα" και μετά ακολούθησε
η εισβολή στην Πλεύνα.
Σκότωσε περί τους 78 ΑΜΑΧΟΥΣ, γέρους, γυναίκες και παιδιά μέσα στο χωριό, έκαψε σπίτια και αχυρώνες και φυλάκισε 100 Πλευνιώτες.
Την εκδικητική μανία πλήρωσε η εξαρχική τότε εκκλησία της Παναγίας η οποία κάηκε και οι πηγές αναφέρουν ότι ο νεοκόρος του ναού κάηκε μέσα στον φλεγόμενο ναό.
Αν η Πλεύνα ήταν όλη εξαρχική και δεν υπήρχαν Έλληνες πατριαρχικοί θα είχε ισοπεδωθεί από την εκδικητική μανία του τούρκικου στρατου.
Η επέμβαση των πατριαρχικών προκρίτων και προεστών έσωσε την Πλεύνα από την ολική καταστροφήΑν δεν υπήρχαν τότε οι πατριαρχικές οικογένειες Κουγιουμτζή και Βαλαβάνη και φυσικά ο Δεσπότης Δράμας, το χωριό μας ενδεχομένως να είχε μεγαλύτερες απώλειες ή να μην υπήρχε σήμερα.
Ο απολογισμός μιας ανόητης ενέργειας του Πανίτσα και των εξαρχικών προεστών ήταν φρικτός.
Γιατί;
Για να έχουν κάποιοι θέσεις και εξουσίες στη βουλγαρική κατοχή, όπως γίνεται πάντα!
Για να έχουν κάποιοι θέσεις και εξουσίες στη βουλγαρική κατοχή, όπως γίνεται πάντα!
Ιστορικό Πλεύνας
και η ιστορία του Ιερού Ναού της Παναγίας
για αυτούς που δεν γνωρίζουν την ιστορία της Πλεύνας,
εντός και εκτός Πετρούσας.
- Για να είμαι ακριβής στην περιγραφή μου χρησιμοποιώ την ονομασία Πλεύνα για τα γεγονότα μέχρι το 1927, οπότε και πήρε το νέο όνομα Πετρούσα. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους.
- Η Πλεύνα ιδρύεται στις αρχές του 19ου αιώνα και οι πρώτες σλαβόφωνες οικογένειες προέρχονται από την περιοχή Κόντσιαν- Γκράνστεν- Σέλιστι δηλαδή δυτικά και βόρεια των Πύργων πιθανόν με πομακικές ρίζες και από τον οικισμό στη θέση Σταιτσίλο, που βρισκόταν ανάμεσα στη Πετρούσα και το Ξηροπόταμο.
- Νέος και μεγάλος οικισμός προϋποθέτει πολλούς κτίστες!
Έτσι είχαμε πολλούς τεχνίτες πέτρας από άλλα σημεία της Μακεδονίας και Ηπείρου οι οποίοι στην συνέχεια έφεραν τις οικογένειες τους και εγκαταστάθηκαν στην Πλεύνα, οι περισσότεροι ήταν Σεπεριώτες από την Δρυινούπολη-Τεπελένι.
Παραθέτω δίπλα επιτύμβιο λίθο οικογενειακού τάφου από το 1832 που βρίσκεται στον 'Αγιο Αρχάγγελο στη Πετρούσα και παλαιότερα ήταν ένα από τα πολλά νεκροταφείο Πετρούσας.
Μετά την μακεδονική επανάσταση του 1821 στη Χαλκιδική και στα υπόλοιπη Ελλάδα έχουμε μετακινήσεις πληθυσμών.
Επιτύμβιος λίθος
Οικογένειας Ηπειρωτών
στον Άγιο Αρχάγγελο Πετρούσας
Έτσι έχουμε μεγάλη προσέλευση ελληνοφώνων οικογενειών από από Χαλκιδική, Φλώρινα, διάφορα σημεία της Ηπείρου και Θεσσαλίας. - Επομένως μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα έχουμε στην Πλεύνα ελληνόφωνους και σλαβόφωνους κατοίκους, όλοι όμως είναι Πατριαρχικοί Ρωμιοί μέχρι την εμφάνιση της πανσλαβικής ιδέας στην Ανατολική Μακεδονία περί το 1860.
Από εκείνη την στιγμή (!) κτίζεται η βουλγαρική συνείδηση στην Δράμα. - Η εκκλησία της Παναγίας κτίζεται το 1850 επί αρχιερατείας του Μητροπολίτη Δράμας Αθανάσιο Γ΄ Καίρη με έξοδα όλων των κατοίκων και λειτουργεί ως ορθόδοξος πατριαρχικός ναός μέχρι το 1880, επί αρχιερατείας του Γερμανού του Γ΄.
- Στις 12 Μαρτίου του 1870 με σουλτανικό φιρμάνι ιδρύετε η Βουλγαρική Εξαρχία και πραγματοποιείται το Σχίσμα στην Ανατολική Ορθόδοξο Εκκλησία, αφού αποκόπηκε από το σώμα του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης.
Το1880 εκδιώκονται ο πατριαρχικός Πλευνιώτης Ιερέας του χωριού και όλοι Πατριαρχικοί και γίνεται βίαιη κατάληψη του Ιερού Ναού, με αποτέλεσμα ο Ιερός Ναός να θεωρείται "βουλγάρικη εκκλησία".
Η Μητρόπολη Δράμα όμως ουδέποτε ανήκε στην Βουλγαρική Εκκλησία-Βουλγαρικό Πατριαρχείο από την ίδρυση της το 49 μ.Χ. (τότε υπαγόταν στην Μητρόπολη Φιλλίπων) μέχρι σήμερα.
Δηλαδή η εκκλησιαστική παράδοση στην περιοχή μας για δυο χιλιάδες χρόνια ήταν ελληνική.
Ουδέποτε στην ιστορία της Δράμας είχαμε βουλγάρικη εκκλησία ή βουλγάρικη Μητρόπολη.
Πως λοιπόν ισχυρίζονται ορισμένοι ότι ο Ιερός Ναός της Παναγίας στην Πετρούσα ήταν "βουλγάρικη εκκλησία";
Η αλήθεια είναι ότι με την ξενόφερτη βουλγάρικη εξαρχία ιδρύθηκε στην Πλεύνα "Βουλγαρική εκκλησιαστική κοινότητα (Българската църковна община)" η οποία στην αρχή έκανε κοινή χρήση με τους Πατριαρχικούς του Πατριαρχικού Ιερού Ναού της Παναγίας.
Δηλαδή ο Ιερός Ναός ήταν πατριαρχικός αλλά η χρήση του ναού μετά την βίαιη κατάληψη το 1880 άλλαξε.
Εδώ να επιμείνω σε μια πολύ σημαντική εξέλιξη στην ιστορία της Πλεύνας.
Οι πατριαρχικοί κρατούν τις θρησκευτικές και πολιτιστικές παραδόσεις, ενώ οι εξαρχικοί στο όνομα μιας φαντασιακής ομοιογένειας με τους Βουλγάρους εισαγάγουν μια νέα εκκλησιαστική κοινότητα, δηλαδή διχάζουν την υφιστάμενη κατάσταση που ήταν σαφώς πατριαρχική.
Η βουλγαρική εκκλησιαστική κοινότητα Πλεύνας κατά επιταγή της Βουλγαρικής Εξαρχίας ιδρύει βουλγαρικό σχολείο ενάντια στην ντόπια παράδοση και εισαγάγει την βουλγαρική παιδεία,
η οποία έχει ως αποτέλεσμα να αλλοιώσει το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα με την βουλγαρική γλώσσα της Βόρειας Βουλγαρίας.
Είναι μια ανεπανόρθωτη ζημία που έγινε με ευθύνη των γνωστών Πλευνιωτών.
Πολύ πιθανόν μαζί με την διδασκαλία της βουλγαρικής γλώσσας να ήρθαν και βουλγάρικα τραγούδια και χοροί από την Βόρεια Βουλγαρία. - Η κατάληψη του Ιερού Ναού της Παναγίας είχε καταστροφικές συνέπειες.
Όπως προανέφερα ο τουρκικός στρατός στην εκδικητική του μανία για την ένοπλη επίθεση του Βουλγαρικού Σώματος Εθελοντών θεωρώντας την εκκλησία σύμβολο του Βουλγαρικού Εξαρχικού στοιχείου την έκαψε.
Γιατί δεν κάηκε η Πατριαρχική εκκλησία του Αγ. Αθανασίου; - Ισχυρίζομαι λοιπόν ότι αν ο Ιερός Ναός λειτουργούσε και από τις δύο εκκλησιαστικές κοινότητες την Πατριαρχική και την Εξαρχική σήμερα θα υπήρχε και θα λειτουργούσε, πιστεύω ότι με την συμβολή των πατριαρχικών προκρίτων τότε θα μπορούσε να διασωθεί.
Δηλαδή η μανία των εξαρχικών να καταλάβουν έναν Ιερό Ναό που κτίστηκε από ΟΛΟΥΣ τους κατοίκους της Πλεύνας και επομένως ανήκε και ανήκει σε ΟΛΟΥΣ ήταν καταστροφική - Η καταστροφή του 1912 και πυρκαγιά στην παλαιά εκκλησία, όπως γνωρίζουμε κατέστρεψε μόνο την σκεπή.
 |
| Η καταστραμμένη από την πυρκαγιά του 1912 εκκλησία της Παναγίας στην Πετρούσα σε φωτογραφία του 1990. |
Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του,
είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει.
George Santayana, 1863-1952,
Ισπανοαμερικανός φιλόσοφος
Πτυχ. Φυσικός
Αναλυτής Πληροφοριακών Συστημάτων(Computer System Analyst)
π.Πρόεδρος Τοπικού Διαμερίσματος Πετρούσας
π.Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Προσοτσάνης
επ. Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Δραμινών Μελετών
