Αρχαίο
ελληνικό θέατρο
Το αρχαίο ελληνικό θέατρο γεννιέται στις αγροτικές γιορτές προς τιμήν
του θεού Διόνυσου.
Μπάμπιντεν Πετρούσα |
Μπάμπιντεν Πετρούσα |
φαλλικά τραγούδια
και τραγούδια με πειράγματα,
που περιείχαν στοιχεία διαλόγου κ
αι σπέρματα θεατρικής δράσης.
Μπάμπιντεν Πετρούσα |
Πολλοί μελετητές θεωρούν ότι η ανάπτυξη του διθύραμβου οδήγησε στο αρχαίο
δράμα.
Μπάμπιντεν Πετρούσα |
που
σε αντίθεση με τα ατομικά είδη αρχαίας ποιήσης,
την ελεγεία και τον ίαμβο,
ήταν ομαδική καλλιτεχνική έκφραση που είχε
ως αφορμή θρησκευτικές - λατρευτικές λειτουργίες.
Ο
διθύραμβος εξέφραζε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του
λαού και την επιθυμία του να κατακτήσει μια καλύτερη κοινωνική,
πολιτική και οικονομική θέση μέσα στα ασφυχτικά πλαίσια της αριστοκρατικής,
ολιγαρχικής κοινωνικής οργάνωσης του 7ου π.χ αιώνα.
Ο διθύραμβος
με τον ξέφρενο ορμητικό χορό και
την γεμάτη πάθος μουσική υπόκρουση
από αυλό
ή λύρα,
γεννούσε στους συμμετέχοντες αλλά και στους θεατές,
έντονα συναισθήματα που έφταναν ως της έκσταση.
την γεμάτη πάθος μουσική υπόκρουση
από αυλό
ή λύρα,
γεννούσε στους συμμετέχοντες αλλά και στους θεατές,
έντονα συναισθήματα που έφταναν ως της έκσταση.
Ο ποιητής Αρίωνας φαίνεται να είναι ο πρώτος που παρουσίασε χορό από σάτυρους
που απάγγελναν έμμετρα στην αυλή του τύραννου της Κορίνθου, Περίανδρου.
Στο χορό και στον εξάρχοντα ή πρωτοτραγουδιστή του χορού, που
κάθονταν αντικρυστά, απέναντι από τα υπόλοιπα μέλη του χορού,
ο Αριστοτέλης είδε την αφετηρία του διαλογικού στοιχείου των
τραγωδιών.
Στην Αττική ο διθύραμβος γνώρισε μεγάλες δόξες και
μάλιστα στα μεγάλα Διονύσια γίνονταν και διαγωνισμοί πολύ πρίν
ξεκινήσουν να διδάσκονται τραγωδίες. Με την ανάπτυξη του
διθύραμβου συνδέεται και το όνομα του ποιητή Θέσπι που του αποδίδεται
και η ερμηνεία του πρώτου θεατρικού ρόλου.
Το αρχαίο ελληνικό θέατρο κατείχε από νωρίς σημαντική θέση στην κοινωνική ζωή,
όμως στα χρόνια της ακμής της Αθηναικής δημοκρατίας έφτασε στα
υψηλότερα επίπεδα καλλιτεχνικής έκφρασης και λαικής αποδοχής.
Ο
λαικός χαρακτήρας του αρχαίου ελληνικού θεάτρου καθόρισε όλες τις
παραμέτρους τις δημιουργίας του. Από την θεματολογία των έργων
και την διαρύθμιση και την κατασκευή των θεάτρων, μέχρι την οργάνωση
των παραστάσεων.
Το αρχαιότερο θέατρο με τη κλασική μορφή, ορχήστρα,
κοίλο, σκηνή,
ήταν το θέατρο του Διόνυσου κάτω από την Ακρόπολη.
ήταν το θέατρο του Διόνυσου κάτω από την Ακρόπολη.
Την διοργάνωση
των παραστάσεων την αναλάμβανε το κράτος.
Ο επώνυμος άρχοντας είχε
την εποπτεία των δραματικών αγώνων.
Τις δαπάνες της παράστασης
αναλάμβαναν εύποροι πολίτες που τους απονέμονταν ο τίτλος του χορηγού.Το
θέατρο ήταν δωρεάν για όλους τους πολίτες χάρη στο θεσμό των θεωρικών.
Οι θεατρικές παραστάσεις είχαν διαγωνιστικό χαρακτήρα και δίδονταν
στα Μεγάλα
ή εν άστει
Διονύσια τον Μάρτιο - Απρίλιο και στα Λήναια τον Ιανουάριο - Φεβρουάριο.
Οι τρείς συμμετέχοντες στον θεατρικό διαγωνισμό δραματουργοί, παρουσίαζαν
μια τετραλογία αποτελούμενη από τρείς τραγωδίες και ένα σατιρικό
δράμα.
Τους ρόλους στο αρχαίο ελληνικό θέατρο τους ερμήνευαν μόνο άντρες φορώντας μάσκες
που μπορεί να άλλαζαν ακόμη και για τον ίδιο ρόλο ανάλογα με τις
ανάγκες της παράστασης.
Για να φαίνονται μεγαλύτεροι και πιο επιβλητικοί
οι ηθοποιοί, φορούσαν τους κοθόρνους, ειδικά παπούτσια με χοντρά
ψηλά πέλματα.
Την εποχή του Αισχύλου καθορίστηκε η δομή των έργων και η δομή
των παραστάσεων.
Εκτός από τις τραγωδίες και τις κωμωδίες στις
αθηναικές γιορτές παίζονταν και σατιρικά δράματα που ήταν εύθυμες
παραστάσεις όπου ο χορός αποτελούνταν από σάτυρους θυμίζοντας
την καταγωγή του θεάτρου από τον διθύραμβο.
Με την κατακτήσεις
του μεγάλου Αλεξάνδρου και την ελληνιστική εποχή που ακολούθησε,
το αρχαίο ελληνικό θέατρο ήταν ένας από τους φορείς του ελληνικού
πολιστισμού στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής μεσογείου.
Ανάμεσα
στις σημαντικές αλλαγές που έφερε η μεγαλύτερη διάδοση του θεάτρου,
ήταν ότι εμφανίστηκαν επαγγελματίες ηθοποιοί και ότι χτίστηκαν
πολύ μεγάλα και σημαντικά θέατρα και σε άλλες περιοχές εκτός
αττικής, όπως αυτό στην Επίδαυρο και στην Έφεσσο.
Το αρχαίο ελληνικό θέατρο άσκησε τεράστια επίδραση στην ανάπτυξη του παγκόσμιου
θεάτρου. Με τις επιδράσεις στο Ρωμαικό θέατρο, αλλά και αργότερα
στην αναγέννηση και στην εποχή του διαφωτισμού.
Οι δημοκρατικές
παραδόσεις του αρχαίου ελληνικού θεάτρου, αλλά και η θεματολογία
του με τις πανανθρώπινες αλήθειες που αγγίζουν θεατές με διαφορετική
κουλτούρα και σε διαφορετικές εποχές, έχουν κάνει το αρχαίο ελληνικό
θέατρο να είναι όπως ακριβώς και η αρχαία ελληνική φιλοσοφία,
προίκα όλης της ανθρωπότητας.