20 Οκτωβρίου 2014

Λαογραφικά Πετρούσας : ΤΑ ΞΩΚΛΗΣΙΑ της Πετρούσας




Μια εργασία των μαθητών του Σχολείου Πετρούσας με θέμα τα ξωκλήσια του χωριού. 
ΠΕΤΡΟΥΣΑ 2003.
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Οι μαθητές της Έκτης τάξης πήραν το ερέθισμα για να ασχοληθούν μ' αυτήν την εργασία από το μάθημα της Γλώσσας "Νησιώτικα ξωκλήσια". 
Η Επεξεργασία του μαθήματος ανέδειξε την επιθυμία τους να ασχοληθούν με τα ξωκλήσια του χωριού τους.
 Χωρίστηκαν σε ομάδες και κάθε ομάδα ανέλαβε να ασχοληθεί με ένα ξωκλήσι. 
Ταυτόχρονα ζητήσαμε και τη βοήθεια των άλλων τάξεων του σχολείου γιατί το αντικείμενο ήταν πολύ εκτεταμένο.

Οι μαθητές επισκέφτηκαν τα ξωκλήσια του χωριού, παρατήρησαν τον περιβάλλοντα χώρο, μπήκαν στο εσωτερικό τους, όπου ήταν δυνατόν, συμμετείχαν σε πανηγύρια, πήραν συνεντεύξεις από κατοίκους, συνεργάσθηκαν με τους τοπικούς φορείς, ζωγράφισαν στην τάξη και συνέθεσαν σε μια ενιαία εργασία όλα τα στοιχεία που συνέλεξαν κατά τη διάρκεια του προγράμματα.


Στην εργασία πήραν επίσης μέρος οι μαθητές και οι δάσκαλοι της Α', της Β, της Γ, και της Δ' τάξης.


Συνέντευξη με τον ιερέα του χωριού π. Παντελεήμονα Παπαδόπουλο

ΕΡΩΤ: Μετρήσαμε στην τάξη και βρήκαμε ότι στο χωριό μας υπάρχουν πάρα πολλά εκκλησάκια. Πού οφείλεται αυτό;

ΑΠΑΝΤ: Οφείλεται στη βαθιά πίστη των ενοριτών. Γιατί έτσι ήθελαν να εκφράσουν το θρησκευτικό τους συναίσθημα.

ΕΡΩΤ: Υπάρχουν εκκλησάκια μέσα στο χωριό και άλλα έξω από το χωριό, στον κάμπο ή στο βουνό. Υπάρχουν λόγοι που ένα εκκλησάκι είναι μέσα ή έξω από το χωριό;

ΑΠΑΝΤ: Ειδικοί λόγοι όχι. Πολλοί από τους πιστούς θέλοντας να τιμήσουν τον άγιό τους, και για το λόγο ότι θεωρούσαν τον άγιο δικό τους προστάτη, έχτιζαν το παρεκκλήσι σε χώρους όπου τους φανερωνόταν με όραμα ,ή γιατί ήταν επιθυμία του αγίου, ή γιατί και σε κάποιες περιπτώσεις στο συγκεκριμένο χώρο ο άγιος τους βοηθούσε.

ΕΡΩΤ: Πώς αφιερώνεται ένα εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Είτε γιατί ο πιστός θεωρεί τον άγιο πιο κοντά σ' αυτόν και τον έχει σαν προσωπικό φύλακα είτε γιατί μέσω κάποιου οράματος του υποδείχτηκε είτε σε κάποια στιγμή δύσκολη της ζωής του όπως π. χ. ένα ατύχημα τον βοήθησε.

ΕΡΩΤ: Πώς χτίζεται ένα εκκλησάκι και πώς διαμορφώνεται ο χώρος γύρω του;

ΑΠΑΝΤ:Το ξωκλήσι δεν έχει συγκεκριμένους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς κτήσεως για το λόγο ότι είναι μικρό σε διάσταση και πολλές φορές χτιζόταν από ανθρώπους οι οποίοι δεν γνώριζαν σχεδόν τίποτε από τον τρόπο με τον οποίο οικοδομούνται οι ναοί. Στον περιβάλλοντα χώρο φυτεύονται συνήθως δέντρα, τοποθετούνται πάγκοι για τις ανάγκες των πιστών και μπροστά από το παρεκκλήσι μένει αρκετός χώρος κενός για να τελούνται οι ακολουθίες, έτσι ώστε να μπορούν να τις παρακολουθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι προσκυνητές.

ΕΡΩΤ: Ποιος αναλαμβάνει τη συντήρηση τους;

ΑΠΑΝΤ: Τη συντήρηση των παρεκκλησιών την αναλαμβάνουν όπου είναι δυνατόν συγκεκριμένες οικογένειες πιστών και αυτό περνάει από γενιά σε γενιά. Σε διαφορετική περίπτωση η συντήρηση είναι έργο της κεντρικής εκκλησίας, του ιερέως και της εκκλησιαστικής επιτροπής.

ΕΡΩΤ: Τι γίνεται όταν πανηγυρίζει ένα εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Την παραμονή της πανήγυρης τελείται η ακολουθία του εσπερινού και της αρτοκλασίας και στους παρευρισκόμενους πιστούς διανέμεται τεμάχιο από τους αγιασθέντες άρτους και προσφέρονται διάφορα εδέσματα. Ανήμερα της πανήγυρης τελείται όρθρος, και όπου επιτρέπεται Θεία Ευχαριστία, και στο τέλος γίνεται αγιασμός με τον οποίο αγιάζονται όλοι οι παρευρισκόμενοι.

ΕΡΩΤ: Ποια είναι η καθημερινή σχέση των κατοίκων με τα εκκλησάκια; 

ΑΠΑΝΤ: Επειδή οι πιστοί έχουν μεγάλη ευλάβεια στα παρεκκλήσια, τα επισκέπτονται κάθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου για ανάψουν το κερί τους ή τις καντήλες είτε γιατί θέλουν με τον τρόπο τους να ευχαριστήσουν τον άγιο και τον θεό είτε γιατί αυτός είναι ένας χώρος στον οποίο μπορούν να βρουν καταφύγιο, να ηρεμήσουν και αγαλλιάσει η ψυχή τους.

Τη συνέντευξη πήραν οι μαθήτριες της ΣΤ' τάξης Μαίρη Κύρτση, Μαρία Τρέπκα και Χριστίνα Πλιάκου.


ΑΓΙΟΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ


Ο Άγιος - Αρχάγγελος ήταν η πρώτη εκκλησία του χωριού. Είχε μεγάλες μαρμάρινες κολώνες, μαρμάρινους σταυρούς και αρχαία γράμματα. Η μια από αυτές βρίσκεται σήμερα στην παλιά εκκλησία. Την εκκλησία του Αγίου-Αρχαγγέλου την κατέστρεψαν οι Τούρκοι το 1750 και μετά έγιναν νεκροταφεία. Ύστερα ισοπεδώθηκαν τα νεκροταφεία και έγινε το παρεκκλήσι.

Διήγηση του Δικμάνη Θωμά, νεωκόρου, στο μαθητή της ΣΤ' τάξης Σκόκλη Κωνσταντίνο.

ΕΡΩΤ: Τι υπήρχε εκεί πριν χτιστεί το εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Σ' αυτό το μέρος ήταν η εκκλησία του τότε χωριού, η οποία χτίστηκε από Βορειοηπειρώτες που εγκαταστάθηκαν εδώ πριν από διακόσια περίπου χρόνια.
 Από το μεγάλο σεισμό που έπληξε την περιοχή πριν από εκατόν πενήντα περίπου χρόνια η εκκλησία καταστράφηκε.
 Στη θέση της χτίστηκε ένα πολύ μικρό παρεκκλήσι.

ΕΡΩΤ: Ποιος έχτισε το παρεκκλήσι;

ΑΠΑΝΤ: Κάτοικοι του χωριού αλλά δεν γνωρίζουμε τα ονόματα τους.

ΕΡΩΤ: Από τότε το παρεκκλήσι έμεινε το ίδιο;

ΑΠΑΝΤ: Όχι. Πριν από περίπου πενήντα χρόνια ο Γαζάνης Κυριάκος πλήρωσε μερικούς μαστόρους στο χωριό και φτιάξαν το εκκλησάκι όπως είναι σήμερα.

ΕΡΩΤ: Πώς λεγόταν η πρώτη εκκλησία;

ΑΠΑΝΤ: Αγιοι Αρχάγγελοι.
 Η δεύτερη εκκλησία ήταν αφιερωμένη στην Παναγία και η τρίτη στον Αγιο Αθανάσιο.

ΕΡΩΤ: Τι υπήρχε γύρω από το παρεκκλήσι;

ΑΠΑΝΤ: Πολύ παλιά ήταν τα νεκροταφεία του τότε χωριού και πριν από σαράντα περίπου χρόνια η βασιλική πρόνοια έχτισε έναν ορνιθώνα.

ΕΡΩΤ: Πως επιβεβαιώνονται όλα τα παραπάνω;

ΑΠΑΝΤ: Υπάρχει μία πλάκα όπου αναγράφονται τα ονόματα και η καταγωγή αυτών που χτίσαν την εκκλησία. Για δε το παρεκκλήσι υπάρχει η μαρτυρία του γιου του Γαζάνη Κυριάκου.

Τη συνέντευξη πήραν οι μαθητές της ΣΤ' τάξης Ροδίτης Ανδρέας και Ροδίτης Ευάγγελος από τον κάτοικο του χωριού Ροδίτη Νικόλαο.

ΑΓΙΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ



ΕΡΩΤ: Πότε χτίστηκε το εκκλησάκι; 

ΑΠΑΝΤ: Χτίστηκε το 1804.

ΕΡΩΤ: Ποιοι ή ποιος βοήθησαν να χτιστεί το εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Οι μισοί συγχωριανοί βοήθησαν για το χτίσιμο του Αγίου Χαραλάμπου;

ΕΡΩΤ: Ήταν δύσκολο να το χτίσετε;

ΑΠΑΝΤ: Ναι, ήταν αρκετά δύσκολο να φτιαχτεί το εκκλησάκι γιατί δεν είχαν τα κατάλληλα υλικά.

ΕΡΩΤ: Οι εικόνες μέσα στο εκκλησάκι από πότε είναι;

ΑΠΑΝΤ: Αυτές οι εικόνες είναι πολύ παλιές. Μόλις χτίστηκε έβαλαν τις εικόνες. 

ΕΡΩΤ: Ο φράχτης είναι πολύ παλιός;

ΑΠΑΝΤ: Όχι και πάρα πολύ παλιός. Τον είχαν φτιάξει άλλοι, δεν τους ξέρω, μετά από μερικά χρόνια.


Συνέντευξη του κ. Θανάση Τσισμεντζή στον μαθητή της ΣΤ' τάξης Σαμπαντζή Γιώργο.

Την παραμονή της γιορτής του Αγίου-Χαραλάμπου τα παλιά χρόνια έβραζαν κουρμπάνι και όλο το βράδυ οι λύρες, οι νταχαρέδες και οι γκάιντες παίζαν ασταμάτητα. Τώρα όμως δεν κάνουν όπως παλιά, απλώς παν την άλλη μέρα το πρωί οι γυναίκες με λειτουργίες και τις διαβάζει ο παπάς.

Διήγηση του Δικμάνη Θωμά, νεωκόρου, στο μαθητή της ΣΤ' τάξης Σκόκλη Κωνσταντίνο.

ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ



ΕΡΩΤ: Πότε ιδρύθηκε το εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Το εκκλησάκι του Αγίου 
Σπυρίδωνα ιδρύθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1991. 

ΕΡΩΤ: Γιατί δώσατε αυτό το όνομα στο εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Την ημέρα της γιορτής του Αγίου Σπυρίδωνα έγινε ένα ατύχημα. 
Ήμουν μηχανοδηγός του τρένου και λόγω των κακών καιρικών συνθηκών, σε ένα σημείο της διαδρομής το ποτάμι υπερχείλισε, παρέσυρε έναν κορμό δέντρου, ο οποίος χτύπησε στη βάση της γέφυρας και εκείνη κατέρρευσε. 
Εμείς σταματήσαμε λίγο πριν τη γέφυρα και σωθήκαμε. 
Επειδή γλιτώσαμε από αυτό το κακό έταξα στον Άγιο που γιόρταζε εκείνη τη μέρα πως θα χτίσω ένα εκκλησάκι στη μνήμη του.

ΕΡΩΤ: Γιατί επιλέξατε αυτό το μέρος για το χτίσιμο του;

ΑΠΑΝΤ:Το χωράφι ήταν δικό μας. Αφού δεν εμπόδιζε κανέναν, ούτε την κοινότητα ούτε το δήμο, το χτίσαμε σε εκείνο το σημείο χωρίς άδεια χτισίματος. 

ΕΡΩΤ: Αντιμετωπίσατε δυσκολίες κατά το χτίσιμο του;

ΑΠΑΝΤ: Αντιμετωπίσαμε κάποιες δυσκολίες λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Μας βοήθησαν όμως αρκετοί φίλοι και το χτίσιμο τελείωσε σύντομα.

ΕΡΩΤ: Πόσες μέρες χρειάστηκαν για να το ολοκληρώσετε;

ΑΠΑΝΤ: Χρειάστηκαν δεκαπέντε μέρες για την ολοκλήρωση του. Από τις 25 Νοεμβρίου μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου.

ΕΡΩΤ: Ποιος φροντίζει το εκκλησάκι;

ΑΠΑΝΤ: Το εκκλησάκι το φροντίζει η οικογένεια μου .

ΕΡΩΤ: Τι γίνεται την ημέρα της γιορτής του Αγίου Σπυρίδωνα στο εκκλησάκι; 

ΑΠΑΝΤ: Μια μέρα πριν τη γιορτή του Αγίου Σπυρίδωνα πηγαίνουμε και καθαρίζουμε το χώρο γύρω από το εκκλησάκι. Επίσης ανάβουμε τα καντήλια. Ανήμερα της γιορτής του Αγίου έρχεται ο παπάς του χωριού και τελεί τη Θεία Λειτουργία. Συγκεντρώνονται πολλοί χωριανοί, κυρίως γυναίκες, και παρακολουθούν τη Θεία Λειτουργία. Κατόπιν κερνάμε τον κόσμο με κεράσματα που έχουμε φτιάξει. Όλη τη μέρα έρχονται χωριανοί και ανάβουν κεριά στον Αγιο.

Συνέντευξη του Δούγκα Αθανασίου στους μαθητές της ΣΤ τάξης Σκόκλη Κωσταντίνο, Ζεδαμάνη Νικόλαο και Γεωργιάδη Γεώργιο.



Ευχαριστούμε τους:

π. Παντελεήμονα Παπαδόπουλο ιερέα του χωριού

Δικμάνη Θωμά
Ροδίτη Νικόλαο
Δούγκα Αθανάσιο
κατοίκους του χωριού
Μαδεμλή Κων/νο πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου 
Κατσιγιάννη Ελένη πρόεδρο Εκπ/κού Συλλόγου 
Λογγιζίδη Βασίλειο υπεύθυνο Π.Α. Ν. Δράμας 
Τουκματσή Αθανάσιο Δ/ντή του Δημ. Σχολείου

Οι δάσκαλοι


Μανουσίδης Σωτήριος
Δήμου Γεώργιος
Καψιμάνη Αικατερίνη Ζεδαμάνη Μαρία
Ντομπρίκη Ευαγγελία