γράφει η Ιωάννα Φωτιάδη
Μπορεί η Ελλάδα των οικονομικών ατασθαλιών να έχει βρεθεί εδώ και μήνες στο στόχαστρο των γερμανικών ΜΜΕ, όμως οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία έχουν φέτος την τιμητική τους, καθώς στις 30 Μαρτίου ολοκληρώθηκαν 50 χρόνια από τα πρώτα συμβόλαια εργασίας που σύναψαν οι δύο χώρες.
Πολιτιστικές εκδηλώσεις, ομιλίες, συναυλίες και δρώμενα σχετικά με τη ζωή των Ελλήνων, της τέταρτης σε πληθυσμό μειονότητας στη Γερμανία, πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα.
Εντονη συγκίνηση επικράτησε στον πολυθρύλητο σταθμό του Μονάχου, όπου έλαβε χώρα από τον θίασο του κρατικού θεάτρου της πόλης η αναπαράσταση της άφιξης των Gastarbieter στη γερμανική πόλη στις αρχές του ’60.
«Εφθασα και εγώ στην αποβάθρα 11, την περίφημη “αποβάθρα της ελπίδας”, τον Ιούνιο του 1961», θυμάται σήμερα η κ. Ελένη Τσακμάκη, μετανάστρια που διηγήθηκε την ιστορία της στην αναπαράσταση στα υπόγεια του σταθμού.
Τον καιρό εκείνο, τους Ελληνες υποδέχονταν διερμηνείς που τους οδηγούσαν ύστερα από ταξίδι δύο ημερών σε υπόγειο χώρο αναμονής.
Στην άγνωστη χώρα άλλοι έφθαναν φοβισμένοι, άλλοι ενθουσιασμένοι. «Ηρθα με τον άντρα μου για να μείνουμε κάνα δυο χρόνια», διηγείται η 72χρονη σήμερα γυναίκα, «γι’ αυτό άφησα τα παιδιά μου πίσω».
Η κ. Τσακμάκη, αν και σήμερα είναι γιαγιά και προγιαγιά, φέρει ακόμα βαρύ αυτόν τον αποχωρισμό.
Δεν έθεταν προϋποθέσεις
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα Sueddeutche Zeitung, ζητάει δημοσίως συγγνώμη από τα παιδιά της δεύτερης γενιάς.
«Τα συμβόλαια εργασίας απευθύνονταν σε ανθρώπους παραγωγικής ηλικίας και δεν έθεταν προϋποθέσεις για την εγκατάσταση μιας ολόκληρης οικογένειας», εξηγεί στην «Κ» η κ. Τσακμάκη.
«Κάθε μέρα από τις 7 π.μ. μας περίμεναν 50 με 100 άτομα που ήθελαν να κάνουν αίτηση», θυμάται σήμερα ο κ. Hans-Joerg Eckhardt, που εργάστηκε από το 1965 ώς το 1967 στην επιτροπή μετανάστευσης της Θεσσαλονίκης. «Ντρεπόμουν με τον πρώτο μισθό που προσέφεραν τα εργοστάσια στους εργαζομένους», σχολιάζει ο ηλικιωμένος Γερμανός, «όπως και τις παράγκες στις οποίες καλούντο να ξεκινήσουν μια νέα ζωή».
«Στόχος των εκδηλώσεων μνήμης ήταν να δείξουμε πώς βιώσαμε εμείς τη μετανάστευση και να επεξεργαστούμε αυτό το βίωμα», λέει στην «Κ» η δημοσιογράφος ελληνικής καταγωγής κ. Αννα Κοκτσίδου, που ήταν η ψυχή των εκδηλώσεων στη Στουτγάρδη, την πόλη με τη μεγαλύτερη ελληνική κοινότητα σε όλη την Ευρώπη (40.000 κάτοικοι με ελληνικό διαβατήριο).
Ο εορτασμός των 50 ετών περιελάμβανε ένα πολιτιστικό σκέλος, με λογοτεχνικές βραδιές και προβολή ντοκιμαντέρ, αλλά και βιωματικές βραδιές όπου μετανάστες μοιράστηκαν με το κοινό τις εμπειρίες τους.
«Η συμμετοχή ήταν εντυπωσιακή», σχολιάζει η δημοσιογράφος, που και η ίδια ανήκει στη δεύτερη μεταναστευτική γενιά. «Μεγάλη ήταν η προβολή από τα γερμανικά ΜΜΕ, ίσως επειδή η προσοχή ήταν ούτως ή άλλως στραμμένη στην Ελλάδα», συμπληρώνει.
«Στη συνείδηση των Γερμανών διαχωρίζονται οι Ελληνες της Ελλάδας από τους Ελληνες μετανάστες, που συνέβαλαν στο οικονομικό θαύμα της Γερμανίας».
Πριν από πέντε χρόνια, ανάλογες εκδηλώσεις έκανε και η ιταλική κοινότητα, ενώ του χρόνου, μεγάλου βεληνεκούς εορτασμό ετοιμάζει η πολυπληθής τουρκική κοινότητα.
«Η ελληνική μειονότητα εντάχθηκε πιο ομαλά από τις υπόλοιπες στη γερμανική κοινωνία», αναφέρει η κ. Ελένη Τορόση, δημοσιογράφος που έχει βραβευθεί για τη συμβολή της στην ένταξη των Ελλήνων μεταναστών. «Τα τελευταία χρόνια όμως οι μετανάστες από το πρώην ανατολικό μπλοκ της Ευρώπης και την Κίνα μάς “έβαλαν τα γυαλιά” με υψηλές επιδόσεις στις σπουδές και επιτυχίες στην επαγγελματική ζωή».
Οι ελληνικές εκδηλώσεις χρηματοδοτήθηκαν εν πολλοίς από γερμανικούς φορείς ή από ιδιώτες, όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο σε μια περίοδο λιτότητας. Τραγική ειρωνεία αποτελεί, δε, ότι τη στιγμή των εορτασμών μια νέα φουρνιά Ελλήνων ετοιμάζει τα μπαγκάζια της αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Στη Γερμανία υπολογίζεται ότι σπουδάζουν σήμερα περί τους 5.600 Ελληνες, από τους οποίους λίγοι αναμένεται να επιστρέψουν.
Αριστη συνεργασία
Με μια έκθεση στον χώρο εργασίας τους τιμήθηκαν οι περίπου 3.000 Ελληνες εργάτες που δούλεψαν στην κλωστοϋφαντουργία Scheidt, στη μικρή πόλη Kettwig κοντά στο Essen. «Η κόρη του εργοστασιάρχη με πλησίασε πριν από μήνες και μου διηγήθηκε την άριστη συνεργασία που είχε ο πατέρας της επί δεκαετίες με Ελληνες μετανάστες από τα καπνοχώρια της Μακεδονίας, στους οποίους ήθελε να αποτίσει φόρο τιμής», αναφέρει στην «Κ» η Ελληνίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας κ. Ελένη Τορόση, που μίλησε για τη συμβολή των Ελλήνων Gastarbeiter σε εκδηλώσεις στο Kettwig, στο Mάιντς και το Μόναχο.
«Στην έκθεση, που κράτησε τρεις μήνες, αναστήθηκαν η ζωή, η εργασία και τα όνειρα αυτών των ανθρώπων μέσα από φωτογραφίες, τα δείγματα της δουλειάς τους στην κλωστοϋφαντουργία, τα αρχεία της επιχείρησης και τα μηχανήματα», περιγράφει η κ. Τορόση. «Ακόμα και ένα “ιστορικό” νυφικό, που φορέθηκε επτά φορές, συμπεριλήφθηκε στα εκθέματα», συμπληρώνει. «Πολλοί από τους εργαζομένους δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας, τα παιδιά τους όμως, αλλά και πολλοί Γερμανοί συμπολίτες τους επισκέφθηκαν την έκθεση και ανακάλεσαν πολλές μνήμες, παρακολουθώντας μεταξύ άλλων και παλιές ελληνικές ταινίες με θέμα τη μετανάστευση», σημειώνει η κ. Τορόση.
Στο Μόναχο η γερμανική ραδιοφωνία διοργάνωσε ημερίδα για τη μετανάστευση, στο Mainz οι εκδηλώσεις ήταν μουσικές και λογοτεχνικές.
Στο Βερολίνο, στο Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, έλαβε χώρα σχετική έκθεση με έργα του εικαστικού Γιάννη Κουνέλη και ποιητική βραδιά που συμμετείχε ο Τίτος Πατρίκιος και άλλοι.
Πολιτιστικές εκδηλώσεις, ομιλίες, συναυλίες και δρώμενα σχετικά με τη ζωή των Ελλήνων, της τέταρτης σε πληθυσμό μειονότητας στη Γερμανία, πραγματοποιούνται σε όλη τη χώρα.
Εντονη συγκίνηση επικράτησε στον πολυθρύλητο σταθμό του Μονάχου, όπου έλαβε χώρα από τον θίασο του κρατικού θεάτρου της πόλης η αναπαράσταση της άφιξης των Gastarbieter στη γερμανική πόλη στις αρχές του ’60.
«Εφθασα και εγώ στην αποβάθρα 11, την περίφημη “αποβάθρα της ελπίδας”, τον Ιούνιο του 1961», θυμάται σήμερα η κ. Ελένη Τσακμάκη, μετανάστρια που διηγήθηκε την ιστορία της στην αναπαράσταση στα υπόγεια του σταθμού.
Τον καιρό εκείνο, τους Ελληνες υποδέχονταν διερμηνείς που τους οδηγούσαν ύστερα από ταξίδι δύο ημερών σε υπόγειο χώρο αναμονής.
Στην άγνωστη χώρα άλλοι έφθαναν φοβισμένοι, άλλοι ενθουσιασμένοι. «Ηρθα με τον άντρα μου για να μείνουμε κάνα δυο χρόνια», διηγείται η 72χρονη σήμερα γυναίκα, «γι’ αυτό άφησα τα παιδιά μου πίσω».
Η κ. Τσακμάκη, αν και σήμερα είναι γιαγιά και προγιαγιά, φέρει ακόμα βαρύ αυτόν τον αποχωρισμό.
Δεν έθεταν προϋποθέσεις
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα Sueddeutche Zeitung, ζητάει δημοσίως συγγνώμη από τα παιδιά της δεύτερης γενιάς.
«Τα συμβόλαια εργασίας απευθύνονταν σε ανθρώπους παραγωγικής ηλικίας και δεν έθεταν προϋποθέσεις για την εγκατάσταση μιας ολόκληρης οικογένειας», εξηγεί στην «Κ» η κ. Τσακμάκη.
«Κάθε μέρα από τις 7 π.μ. μας περίμεναν 50 με 100 άτομα που ήθελαν να κάνουν αίτηση», θυμάται σήμερα ο κ. Hans-Joerg Eckhardt, που εργάστηκε από το 1965 ώς το 1967 στην επιτροπή μετανάστευσης της Θεσσαλονίκης. «Ντρεπόμουν με τον πρώτο μισθό που προσέφεραν τα εργοστάσια στους εργαζομένους», σχολιάζει ο ηλικιωμένος Γερμανός, «όπως και τις παράγκες στις οποίες καλούντο να ξεκινήσουν μια νέα ζωή».
«Στόχος των εκδηλώσεων μνήμης ήταν να δείξουμε πώς βιώσαμε εμείς τη μετανάστευση και να επεξεργαστούμε αυτό το βίωμα», λέει στην «Κ» η δημοσιογράφος ελληνικής καταγωγής κ. Αννα Κοκτσίδου, που ήταν η ψυχή των εκδηλώσεων στη Στουτγάρδη, την πόλη με τη μεγαλύτερη ελληνική κοινότητα σε όλη την Ευρώπη (40.000 κάτοικοι με ελληνικό διαβατήριο).
Ο εορτασμός των 50 ετών περιελάμβανε ένα πολιτιστικό σκέλος, με λογοτεχνικές βραδιές και προβολή ντοκιμαντέρ, αλλά και βιωματικές βραδιές όπου μετανάστες μοιράστηκαν με το κοινό τις εμπειρίες τους.
«Η συμμετοχή ήταν εντυπωσιακή», σχολιάζει η δημοσιογράφος, που και η ίδια ανήκει στη δεύτερη μεταναστευτική γενιά. «Μεγάλη ήταν η προβολή από τα γερμανικά ΜΜΕ, ίσως επειδή η προσοχή ήταν ούτως ή άλλως στραμμένη στην Ελλάδα», συμπληρώνει.
«Στη συνείδηση των Γερμανών διαχωρίζονται οι Ελληνες της Ελλάδας από τους Ελληνες μετανάστες, που συνέβαλαν στο οικονομικό θαύμα της Γερμανίας».
Πριν από πέντε χρόνια, ανάλογες εκδηλώσεις έκανε και η ιταλική κοινότητα, ενώ του χρόνου, μεγάλου βεληνεκούς εορτασμό ετοιμάζει η πολυπληθής τουρκική κοινότητα.
«Η ελληνική μειονότητα εντάχθηκε πιο ομαλά από τις υπόλοιπες στη γερμανική κοινωνία», αναφέρει η κ. Ελένη Τορόση, δημοσιογράφος που έχει βραβευθεί για τη συμβολή της στην ένταξη των Ελλήνων μεταναστών. «Τα τελευταία χρόνια όμως οι μετανάστες από το πρώην ανατολικό μπλοκ της Ευρώπης και την Κίνα μάς “έβαλαν τα γυαλιά” με υψηλές επιδόσεις στις σπουδές και επιτυχίες στην επαγγελματική ζωή».
Οι ελληνικές εκδηλώσεις χρηματοδοτήθηκαν εν πολλοίς από γερμανικούς φορείς ή από ιδιώτες, όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο σε μια περίοδο λιτότητας. Τραγική ειρωνεία αποτελεί, δε, ότι τη στιγμή των εορτασμών μια νέα φουρνιά Ελλήνων ετοιμάζει τα μπαγκάζια της αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Στη Γερμανία υπολογίζεται ότι σπουδάζουν σήμερα περί τους 5.600 Ελληνες, από τους οποίους λίγοι αναμένεται να επιστρέψουν.
Αριστη συνεργασία
Με μια έκθεση στον χώρο εργασίας τους τιμήθηκαν οι περίπου 3.000 Ελληνες εργάτες που δούλεψαν στην κλωστοϋφαντουργία Scheidt, στη μικρή πόλη Kettwig κοντά στο Essen. «Η κόρη του εργοστασιάρχη με πλησίασε πριν από μήνες και μου διηγήθηκε την άριστη συνεργασία που είχε ο πατέρας της επί δεκαετίες με Ελληνες μετανάστες από τα καπνοχώρια της Μακεδονίας, στους οποίους ήθελε να αποτίσει φόρο τιμής», αναφέρει στην «Κ» η Ελληνίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας κ. Ελένη Τορόση, που μίλησε για τη συμβολή των Ελλήνων Gastarbeiter σε εκδηλώσεις στο Kettwig, στο Mάιντς και το Μόναχο.
«Στην έκθεση, που κράτησε τρεις μήνες, αναστήθηκαν η ζωή, η εργασία και τα όνειρα αυτών των ανθρώπων μέσα από φωτογραφίες, τα δείγματα της δουλειάς τους στην κλωστοϋφαντουργία, τα αρχεία της επιχείρησης και τα μηχανήματα», περιγράφει η κ. Τορόση. «Ακόμα και ένα “ιστορικό” νυφικό, που φορέθηκε επτά φορές, συμπεριλήφθηκε στα εκθέματα», συμπληρώνει. «Πολλοί από τους εργαζομένους δεν βρίσκονται πια ανάμεσά μας, τα παιδιά τους όμως, αλλά και πολλοί Γερμανοί συμπολίτες τους επισκέφθηκαν την έκθεση και ανακάλεσαν πολλές μνήμες, παρακολουθώντας μεταξύ άλλων και παλιές ελληνικές ταινίες με θέμα τη μετανάστευση», σημειώνει η κ. Τορόση.
Στο Μόναχο η γερμανική ραδιοφωνία διοργάνωσε ημερίδα για τη μετανάστευση, στο Mainz οι εκδηλώσεις ήταν μουσικές και λογοτεχνικές.
Στο Βερολίνο, στο Ιδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, έλαβε χώρα σχετική έκθεση με έργα του εικαστικού Γιάννη Κουνέλη και ποιητική βραδιά που συμμετείχε ο Τίτος Πατρίκιος και άλλοι.
πηγή εφ. Καθημερινή
